Reizen met een chronische ziekte

Een chronische aandoening neemt jammer genoeg geen verlof wanneer jij op vakantie wil. Met de juiste voorbereiding neem je pillen & co vlot mee in je wagen of op het vliegtuig.

Van diabetes over epilepsie, inflammatoire darmziekten tot reuma of hart- en vaatlijden, chronische aandoeningen treffen heel veel mensen en vergen meestal een continue behandeling. Ook op reis.

Voorbereiding

Mensen met een chronische aandoening, en zeker degenen die immuunonderdrukkende medicatie nemen, checken best enkele maanden van tevoren of ze voldoende gevaccineerd zijn. “Naast eventuele reisvaccins gaat dat ook om de zogenaamde ‘thuisvaccins’, zoals het herhalingsvaccin tegen tetanus en kinkhoest en recent ook tegen mazelen die opnieuw in Europa circuleren”, adviseert apotheker Thomas Olyslager.

“Voorzie ook tijdig in een voldoende voorraad medicatie voor de duur van je verblijf, aangevuld met een reserve voor zo’n 10 extra dagen om onvoorziene situaties zoals vertragingen op te vangen.” Zeker als je meer dan één middel moet nemen, is het aan te raden om je apotheker een geactualiseerde lijst te vragen van al je medicatie en hun stofnaam. Merknamen durven per land nogal eens variëren en wanneer je in een lokale apotheek moet aankloppen, ben je zo zeker dat je hetzelfde of een equivalent middel zal krijgen.

Vraag vóór je reis ook aan je arts om een Engelstalige verklaring op te stellen over je ziekte en de chronische medicatie die je nodig hebt om eventuele problemen bij veiligheidscontroles te vermijden.

Binnen de EU kan je met een papieren voorschrift van je Belgische arts normaal in elke apotheek terecht voor je behandeling. Zo’n voorschrift kan handig zijn bij eventueel verlies of schade aan je medicatie.

Onderweg

“Vervoer je medicatie altijd in de originele verpakking en dus niet in pillendoosjes. Dat maakt ze duidelijk identificeerbaar bij controles. Reis je met het vliegtuig, vervoer ze dan bij voorkeur in je handbagage.” Heel wat middelen zoals insuline moeten koel bewaard blijven, ook tijdens het reizen. “Insuline is gevoeliger voor opwarming en dat vervoer je best in speciaal voorziene koeltasjes of in een koelbox in de wagen. Hou die bij een vliegreis altijd in de handbagage. Kleine insulinenaalden kunnen ook mee in de handbagage zodat je onderweg kan prikken maar bij grotere spuiten heb je wel een artsenverklaring nodig.”

Daarnaast mogen heel wat middelen die normaal koeling vragen, zoals oogdruppels om oogdruk onder controle te houden of biologicals voor de ziekte van Crohn, tot een maand buiten de koelkast bewaard blijven. “Ga je maar twee weken op vakantie, dan kan je die koudeketen doorbreken zonder dat het middel aan werkzaamheid inboet, op voorwaarde dat de temperatuur niet te hoog oploopt. Bijna alle medicatie is gemonitord op kamertemperatuur (+/- 20 graden) maar niet op extreme hitte. Harde tabletten zijn daar wel minder gevoelig voor dan smelttabletten, siropen of zalven.” Bevriezing is voor geneesmiddelen en zalven even nefast als verhitting. “Leg je medicatie dus niet te dicht tegen de koelelementen of ze wordt eveneens onbruikbaar.”

Op je vakantiestek

Bij bepaalde behandelingen zoals epilepsie speelt het tijdstip van inname een rol. Hoe vang je dat op bij reizen naar een andere tijdzone? “Bij een verschil van minder dan drie uur kan je gerust het ritme van inname van thuis aanhouden. Tot vier uur verschil, kan je ook ineens omschakelen naar de lokale tijd. Loopt het verschil veel hoger op, vraag dan aan je arts of apotheker een schema om stapsgewijs over te schakelen.”

Eens in vakantiestemming, beland je in een ander ritme waardoor nogal wat mensen vergeten om hun medicatie te nemen. “Bij de meeste chronische aandoeningen zoals astma, hart- en vaataandoeningen, depressies enzovoort is het erg belangrijk om ook die onderhoudsmedicatie te blijven nemen, ook al ervaar je daar niet meteen klachten van.”

Reizen met een CPAP-toestel

Met ruim 200.000 mensen die een CPAP-toestel gebruiken is dit medisch hulpmiddel tegen slaapapneu intussen stevig ingeburgerd. Maar moet je dit ook meenemen op reis en waar moet je dan zoal op letten?
Slaapspecialist prof. Johan Verbraecken (slaapcentrum UZ Antwerpen): “Of het mee moet, hangt sterk af van je individuele situatie. Mensen met matige tot ernstige apneu onderbreken het gebruik beter niet om hun slaapkwaliteit en die van hun bedpartner op peil te houden. Bij lichtere vormen merken we dat een kortere trip zonder CPAP-masker wel kan lukken, dankzij de nawerking van het toestel. Wie het langdurig gebruikt en dan even stopt zal de eerste nachten erna nog steeds 30 tot 40% minder apneus kennen maar na een week ebt dat effect wel weg. Voor een langere trip stop je het beter wel in de bagage. Voorzie ook best een reservemasker in geval van een defect.”

Handbagage en attest

Een CPAP-toestel vervoer je bij vliegreizen idealiter in de handbagage. “In de ruimbagage riskeer je schade op te lopen door schokken bij het in- en uitladen en is er altijd een kleine kans op bagageverlies. De veiligheidsdiensten in de courante vakantielanden zijn intussen vertrouwd met CPAP, al is een medisch attest zeer sterk aanbevolen. Vraag je arts om dat in het Engels op te maken en bewaar het bij de identiteitspapieren.”

Wie avontuurlijker wil reizen of kamperen, moet rekening houden met een stroomaansluiting voor het CPAP-toestel. “Je kan wel elk toestel via een externe batterij gebruiken. Zo’n batterij kan je vooraf opladen zoals je met je gsm doet en dat geeft je zo’n 8 tot 16 uur autonomie. Een duurzaam alternatief zijn oprolbare matten met zonnecellen die via het zonlicht de batterij opladen.”

Wie frequent reist kan ook de aankoop van een reis-CPAP-toestel overwegen. “Dat is lichter en kan je perfect kwijt in de binnenzak van je jas. Nadeel is de kostprijs (zo’n 1.000 euro) en het hogere geluidsniveau. Speciaal voor lange nachtvluchten bestaan er ook travel-CPAP’s, onder de naam BreathX. Die drapeer je als een soort kussen rond je nek.”