Verbondenheid met je kleinkinderen: hoe houd je de relatie in stand?

Grootouder zijn maakt gelukkig, maar hoe hou je de band met je kleinkinderen sterk als ze langzaam maar zeker hun vleugels uitslaan? Alfons Vansteenwegen, opa van dertien, weet uit eigen ervaring hoe kleine rituelen een groot verschil kunnen maken, en hoopt anderen te inspireren met zijn verhaal.

Alfons Vansteenwegen, professor psychologie en relatietherapeut, is een heel betrokken opa van maar liefst 13 kleinkinderen, tussen 8 en 22 jaar oud. Een rol die hij samen met zijn echtgenote Maureen met zeer veel enthousiasme omarmt.

Van jongs af aan

“Het nauwe contact met al onze kleinkinderen was er van bij hun geboorte en dat is belangrijk, omdat in die prille babyjaren al de basis wordt gelegd van een hechte band. We hebben ook het grote geluk dat onze kleinkinderen allemaal vrij dichtbij wonen. Tijd maken en geven aan de kleinkinderen is daarbij cruciaal. Daarvoor schoven wij onze eigen bezigheden graag aan de kant. Er waren perioden dat wij naar drie verschillende scholen in Leuven en Brussel reden om iedereen op te pikken en naar ons huis te brengen. Speciaal voor die ‘transporten’ hebben we langer een tweede wagen gehouden. Maar die momenten in de auto samen had ik nooit willen missen, want ze leverden geweldige gesprekken op. Ook de woensdagnamiddagen groeiden hier al snel uit tot een traditie, dan ontvingen we vaak acht kleinkinderen tegelijk.”

Een andere opvallende gewoonte zijn de gezamenlijke vakanties met twee generaties. “Twee keer per jaar trekken we nog steeds met bijna alle kleinkinderen gedurende twee weken naar zee. Dat begon met de eerste kleinzoon en groeide alsmaar aan. Om heel die bende onder te brengen huren we twee appartementen en verdelen mijn vrouw en ik de taken om te koken en op te vangen. Op zulke vakanties leven we van ’s ochtends tot ’s avonds intensief samen en leer je elkaar veel beter kennen. Dat is bij momenten vermoeiend, maar het zorgt wel voor een hechte band. Ik vind het ook hartverwarmend hoe er zo tussen onze kleinkinderen mooie vriendschappen zijn gegroeid.”

Levensvragen

Een van de vaakst genoemde uitdagingen waar grootouders zich zorgen om maken is dat ze de kleinkinderen niet zien opgroeien. “Rond de geboorte van ons twaalfde kleinkind, enkele jaren geleden, besefte ik dat ik hem, gezien mijn eigen leeftijd, niet meer tot jongvolwassene zou zien ontwikkelen. Daarom wilde ik mijn kleinkinderen een boodschap nalaten waarin ik de belangrijke levensvragen overloop. Dat werd uiteindelijk een origineel boek over enigszins vergeten waarden zoals trouw, geduld, waarheid of tevredenheid. Ik heb dat in denkbeeldige dialogen gegoten die ik voer met Ella, onze kleindochter die we op 9-jarige leeftijd zijn verloren. Zij is overleden na een lange strijd tegen hersentumoren. Alle jongere kleinkinderen kregen een exemplaar en ik sprak met hen af dat ze me tegen de maand erna lieten weten wat ze van elk thema vonden. Een handige manier om van gedachten te wisselen en hen te laten nadenken over zulke levensvragen. Misschien kan dit andere grootouders inspireren. Want praten, interesse tonen in de leefwereld van je kleinkinderen en naar hen luisteren zonder oordelen, vormt de kern van een sterke band.”

Elk kleinkind is uniek en dat maakt ook elke relatie apart en anders. “Naast praten, is samen dingen doen ook heel verbindend. Wat we ondernemen, hangt af van hun en mijn interesses. Met sommigen heb ik verhalen geschreven en geïllustreerd, terwijl anderen liever koken of knutselen. Ze weten dat ik elke dag vier kilometer wandel en als ze zin hebben, sluiten ze aan. Eigenlijk stemmen we onze activiteiten een beetje vanzelf op elkaar af.” 

Pubergedrag

Als de kleinkinderen aan het puberen slaan, wordt ook van grootouders nogal wat geduld en flexibiliteit verwacht. “Het hoort erbij dat je je kleinkinderen vanaf die leeftijd minder ziet verschijnen en dat het contact anders wordt. In die periode liggen ze ook al eens overhoop met hun ouders, botsen ze op school of ondervinden ze hun eerste liefdesperikelen. Belangrijk is dat ze weten dat onze deur altijd openstaat, dat wij beschikbaar zijn wanneer ze ons nodig hebben. Als grootvader kan ik veel milder zijn dan hun ouders waardoor ze hier al eens hun hart komen uitstorten. Soms spelen we ook bemiddelaar bij de ouders om wat meer begrip te creëren. Ongevraagd advies geven doe ik niet. Via vragen probeer ik hen zelf te laten uitvissen hoe ze iets kunnen oplossen. Ik probeer me altijd aanvaardend op te stellen en ik vind het een groot teken van vertrouwen wanneer ze hier langskomen om hun nieuw lief voor te stellen. Dat betekent dat ze weten dat wij er zijn om hen te steunen.” 

Met opgroeien vliegen kleinkinderen uit richting een eigen leven en evolueert de band verder. “Dan komt het erop aan om vanop afstand nabij te blijven. Rond hun achttiende verjaardag nodig ik elk kleinkind uit voor een etentje met twee om te connecteren en te voelen hoe het met hen gaat, wat hun plannen zijn of waarover ze twijfelen. Die gesprekken zijn heel anders dan wanneer je met de hele familie samenzit. Met een volwassen kleinzoon ben ik op zijn initiatief onlangs een hele dag gaan wandelen, om ondertussen te praten over enkele besognes die hem dwarszaten. Een heel bijzondere ervaring. Ik hoop zo’n band met alle kleinkinderen te behouden, maar dat heb je niet zelf in de hand. Ik kan me er alleen maar voor openstellen.”