Vluchtmisdrijf: sneller schuldig dan je denkt

Een vluchtmisdrijf associëren we bijna spontaan met een automobilist die iemand aanrijdt en doorrijdt. Maar soms ben je schuldig zonder het te beseffen.

E en vluchtmisdrijf roept bij de meesten het beeld op van een fietser die voor dood wordt achtergelaten door een gewetenloze chauffeur. Maar niets is minder waar, zo blijkt uit de getuigenissen van Ilse en Michel.

Ilse: “Op een middag kreeg ik telefoon van de lokale politie. Iemand had de nummerplaat van mijn auto genoteerd omdat de bestuurder was doorgereden, nadat hij bij het verlaten van een parking een andere auto had geraakt. Die bestuurder bleek mijn dochter te zijn. Of ze een verklaring kon komen afleggen op het politiebureau, want ze werd beschuldigd van vluchtmisdrijf en daar staan strenge straffen op. Dat was schrikken. Vluchtmisdrijf? Voor een tikje dat mijn dochter niet eens had gevoeld? Is dat niet wat overdreven?”

Michel: “Een paar maanden geleden had ik een kleine aanrijding, zonder zichtbare schade. De dame was even gehaast als ik en we besloten het daarbij te laten. Maar achteraf bedacht ze zich en stapte naar de politie. Waarop ik werd beschuldigd van vluchtmisdrijf!”

Advocate Laura Liekens van advocatenkantoor Dux I Law herkent de verhalen: “Vluchtmisdrijf pleeg je sneller dan je denkt. In de praktijk blijkt het meest voorkomende geval dat van Ilse te zijn: een bestuurder raakt een ander voertuig op een parking of bij het verlaten van een parkeerplaats op straat en rijdt door. Op twee staat het paaltje op het openbaar domein. Vaak weten mensen niet goed wat ze moeten doen als ze zo’n paaltje omver kegelen en rijden dan maar door, ook al is er schade. Het is nochtans eenvoudig: doe aangifte bij de politie.”

Altijd ter plaatse blijven

Het vluchtmisdrijf dat het vaakst de media haalt, maar gelukkig het minst vaak voorkomt, is de automobilist die beseft dat hij iemand heeft aangereden en toch doorrijdt. Laura Liekens: “Juridisch gezien vereist vluchtmisdrijf een dubbele morele fout: weten dat je oorzaak of aanleiding bent van een aanrijding en de vlucht nemen om je aan de vaststellingen (ongevalsomstandigheden, dronkenschap, verzekering) te onttrekken. Dat staat zo in artikel 33 van de Wegverkeerswet.”

“Dat is van een andere orde dan wat artikel 52.2 voorschrijft bij een ongeval met enkel stoffelijke schade: ter plaatse blijven om gezamenlijk de nodige vaststellingen te doen of een bevoegd persoon die vaststellingen laten doen als de partijen niet akkoord zijn. Er is een inbreuk op dit wetsartikel als een van de partijen na de aanrijding doorrijdt, omdat hij niet wil wachten op de politie, maar wel zijn contactgegevens achterlaat. Het is een moeilijke nuance, maar het verschil zit hem in de straf. Niet ter plaatse blijven wordt veel milder gestraft dan vluchtmisdrijf”, aldus Laura Liekens.

Je pleegt dus ook vluchtmisdrijf als jij het ongeval niet hebt veroorzaakt, maar er wel de aanleiding van bent. Als je bijvoorbeeld als voetganger verstrooid de straat oversteekt, waardoor een auto heel hard moet remmen en een andere wagen op hem inrijdt. Die voetganger moet ook ter plaatste blijven.

“Vluchtmisdrijf is ook heel iets anders dan schuldig verzuim”, legt Laura Liekens uit. “De twee worden nogal eens verward als het gaat over de automobilist die een zwaar gewonde fietser of voetganger in de steek laat. Je begaat schuldig verzuim als je geen hulp verleent aan een persoon in nood, voor zover dat kan zonder jezelf of anderen in gevaar te brengen. Terwijl vluchtmisdrijf de burger bestraft die betrokken is bij een ongeval en opzettelijk niet ter plaatse blijft.”

Wat als je beschuldigd wordt?

“Michel is inderdaad niet ter plaatse gebleven, maar kan wel aantonen dat hij zijn naam en telefoonnummer had uitgewisseld en samen met de tegenpartij had vastgesteld dat er geen schade was”, stelt Laura Liekens. En wat met Ilses dochter, moet zij sowieso voor de politierechter verschijnen? “Niet noodzakelijk”, antwoordt Laura Liekens. “De politie zal haar verklaring afnemen en het volledige dossier naar het parket van de Procureur des Konings sturen. Het parket beperkt zich niet tot het feit dat je dochter zich bewust was van de aanrijding en niet ter plaatse is gebleven – of er dus sprake is van vluchtmisdrijf – en bekijkt de zaak algemeen: zijn er voldoende elementen om je dochter te dagvaarden? Oordeelt het parket dat er onvoldoende bewijzen zijn, dan wordt de zaak geseponeerd en is het strafrechtelijke luik afgehandeld. Het burgerlijke aspect, de eventuele vergoeding van de schade, wordt apart behandeld.”

En als slachtoffer?

Als een voetganger of fietser gewond wordt aangetroffen, wordt de politie erbij gehaald. “Maar ook als jij je wagen ingedeukt aantreft op een openbare plaats zonder spoor van de dader, is onmiddellijk aangifte doen bij de politie de beste reflex. Neem zelf ook foto’s”, raadt Laura Liekens aan. “De politie zal de dader proberen op te sporen. Camerabeel- den kunnen daarbij helpen. Maar weet dat het Belgisch Gemeenschappelijk Motorwaarborgfonds enkel tussenkomt in de vergoeding van de schade als er ook lichamelijke schade is.”

De strafmaat

Een tikje tegen een auto geven en doorrijden, is van een heel ander kaliber dan iemand gewond achterlaten, zou je denken. Zijn de straffen milder? “Zeker”, bevestigt Laura Liekens. “De basisstraf voor een vluchtmisdrijf is minimum 200 tot maximum 2.000 euro, maal 8 voor de opdeciemen, en/of een gevangenisstraf van 15 dagen tot 6 maanden. Maar liepen bij het ongeval anderen verwondingen op, dan bedraagt de straf 400 tot 5.000 euro maal 8, en/of een gevangenisstraf van 15 dagen tot 3 jaar, en een rijverbod van minstens 3 maanden. Je krijgt je rijbewijs terug als je slaagt voor een psychologisch en medisch onderzoek en als je slaagt voor het theoretisch en praktisch rijexamen. Als het ongeval de dood tot gevolg had, is de straf nog zwaarder.”