15 x hulp bij huidproblemen

Elke huid vertelt een verhaal, maar ze ondergaat door de jaren heen heel wat veranderingen. Wat is onschuldig en wat vraagt actie? Ontdek hoe je je huid screent en verzorgt als een expert.

Wat zijn de meest voorkomende huidproblemen bij 50-plussers en hoe herken je ze?

Prof. Dermatologie Reinhart Speeckaert (UZ Gent): “Een droge huid is veruit het vaakst voorkomende probleem dat ontstaat door een daling van de talgproductie wat de huid minder vet maakt. Dit is het meest zichtbaar op de onderbenen en enkels en geeft regelmatig jeuk. Door de droge huid vermindert bovendien de huidbarrière wat eczeem kan triggeren.

“Zonnevlekken (ook wel lever- of ouderdomsvlekken genoemd), de donkerbruine plekken in het gelaat en op de handen, komen voor bij zo’n 90% van de blanke 60-plussers. Dat is een gevolg van veelvuldige blootstelling aan de zon tijdens je leven. Deze vlekken zijn volledig onschuldig en kunnen verwijderd worden door ze te bevriezen of met een laserbehandeling. Ruwere, verhoornde plekjes in het gelaat (actinische keratosen) door zonneschade zien we ook heel frequent, vooral bij mensen met een blekere huid.

“Ouderdomswratten vertonen zich vooral op buik en rug en zijn niet besmettelijk. Hoewel de meeste mensen wel een aantal van deze plekken hebben, is de oorzaak niet volledig gekend. Ze zijn in elk geval niet gevaarlijk en ze zijn eenvoudig te verwijderen door te bevriezen of onder lokale verdoving af te schaven.

“Couperose is een vorm van acne die meestal ontstaat na je 30ste. Dat verwijst naar een toename van kleine bloedvaatjes die het gelaat rood kleuren. Hierin kunnen puistjes ontstaan die hardnekkig aanwezig blijven. Met de leeftijd wordt de huid bij iedereen ook dunner en kunnen bloeduitstortingen zelfs na lichte huidbeschadigingen al optreden. Dit effect wordt vaak nog versterkt door bloedverdunners.”

Wanneer moet je naar de dokter?

“Bij snelgroeiende plekken die een erg donkere kleur hebben of verdikkingen in de huid die vlug groter worden moet je opletten voor huidkanker. Plekken die verschillende kleuren hebben of een onregelmatige rand zijn eveneens verdacht. Om een beginnend melanoom (gevaarlijke huidtumor) te herkennen is er de ABCDE-regel. Check je vlek op Asymmetrie, Border of een onregelmatige rand, Color of kleurverandering, de Diameter is groter dan 5 mm en Evolutie: de vlek verandert, bloedt, jeukt.”

Hoe herken je een huidallergie en wat zijn de beste manieren om triggers te vermijden?

“Meestal uit een huidallergie zich door contacteczeem dat hardnekkig aanwezig blijft of steeds terugkomt. Zo’n contacteczeem ziet er hetzelfde uit als ‘gewoon’ eczeem, maar is vooral aanwezig op de plaats waar je huid in aanraking kwam met de uitlokkende stof. Ben je bijvoorbeeld allergisch voor een geparfumeerde vloeibare handzeep, dan zal het eczeem op de handen verschijnen. Huidallergie gaat voornamelijk gepaard met jeuk, vaak in combinatie met die rode, schilferende huid.

“Met een allergie word je nooit geboren maar ze ontwikkelt zich op latere leeftijd door herhaaldelijk contact met allerlei stoffen. Eens je allergisch bent, blijft deze contactallergie altijd aanwezig. Het is dus zeker aangewezen bij 50-plussers om verzorgingsproducten te gebruiken met zo min mogelijk verschillende ingrediënten zoals parfums. Hydrateer de huid met een neutrale vochtinbrengende crème en gebruik eerder doucheolie in plaats van douchegels.”

Wat zijn de belangrijkste oorzaken van eczeem en wat kan je eraan doen?

“Bij het ouder worden daalt de talgproductie in de huid waardoor deze beschermingslaag minder sterk wordt. De huidcellen verliezen ook stoffen zoals hyaluronzuur en natuurlijke oliën. Tegelijkertijd delen de huidcellen minder snel waardoor de huid dunner wordt en door een tekort aan elastine en collageen is er verlies aan stevigheid en elasticiteit. Lange, hete douches, agressieve zepen en droge lucht kunnen allemaal een negatieve invloed hebben. Ook medicatie zoals cholesterolremmers en vochtafdrijvers (diuretica) dragen bij tot droge huid en uiteindelijk eczeem. Voldoende drinken, regelmatig hydraterende crèmes smeren en bij een eczeemopstoot snel een behandelende crème gebruiken zoals een lichte vrij verkrijgbare cortisonecrème (bv. Cremicort of Pannocort) vormen al een goede basis.”

Hoe herken je rosacea en wat zijn effectieve behandelingen om opstoten te verminderen?

“Rosacea is een huidaandoening waarbij zowel een toename van kleine bloedvaatjes in de huid (couperose) voorkomt als ontstekingen met puistjes. Pikante voeding, alcohol, gefermenteerde voedingsmiddelen, vette of suikerrijke voeding, hete dranken (o.a. cafeïne) doen die bloedvaatjes verwijden en kunnen een branderig gevoel geven met de plotse toename van roodheid in het gelaat. Om opstoten te reduceren is het belangrijk om minder vette dag- en nachtcrèmes te smeren en al te dekkende cosmetica en oliën te vermijden. Je kan je huid best reinigen met lichte dag-/nachtcrèmes. Ook aangepaste zonnecrèmes zijn absoluut nodig omdat deze vaak een bron van puistjes zijn. Er zijn heel wat zonnecrèmes op de markt met een lichte textuur (‘fluide’ op de verpakking), lotions, sprays of producten die specifiek een vette huid beperken (‘oil control’).

“De behandeling voor rosacea bestaat uit antibiotische crèmes en antibioticakuren die tot 3 maanden aangehouden worden. Bij hardnekkige ontstekingen kan isotretinoïne gebruikt worden. Deze medicatie is een afgeleide van vitamine A die de talgklieren verkleint zodat de huid minder vet wordt. Voor de bloedvaatjes in de huid gaan crèmes evenwel niet helpen. Met een vaatlaserbehandeling (vaak een 2 à 3-tal sessies met 6 weken interval) kan dit wel langdurig verholpen worden.”

Kunnen probiotische voedingsmiddelen of huidverzorging helpen bij problemen zoals eczeem en rosacea?

“Bacteriën op de huid dragen zeker bij tot rosacea en eczeemplekken zijn gevoeliger voor huidinfecties, maar er bestaat vrij weinig bewijs dat specifieke probiotische voedingsmiddelen (zoals yoghurt of gefermenteerde producten) of crèmes een grote meerwaarde zijn in vergelijking met de standaardbehandelingen. Ze hebben echter wel een effect. Zo kunnen yoghurt en andere zuivelproducten vormen van acne zoals rosacea uitlokken. Volle melk zou merkwaardig genoeg minder huidreacties geven dan magere of halfvolle melk omdat die laatsten meer hormonen bevatten die de talgproductie doen toenemen. Plantaardige melk bevat die hormonen niet en kan een goed alternatief zijn.”

Hoe weet je of een pigmentvlek onschuldig is, en zijn er behandelingen om ze te verminderen?

“Pigmentvlekken is een brede term die o.a. verwijst naar zonnevlekken, sproeten en peperkousen. Wanneer die niet veranderen zijn ze doorgaans onschuldig. Bij snelle veranderingen of wijzigingen in de kleur (vooral donkere verkleuring) en het ontstaan van onregelmatige randen moet je opletten. Een dermatoloog kan met een dermatoscoop op de huid bepalen of een pigmentvlek onschuldig is. Zonnevlekken kunnen bevroren worden met vloeibare stikstof of met een laserbehandeling aangepakt worden. Bij twijfel, of bij moedervlekken, mag zeker geen laserbehandeling uitgevoerd worden omdat na een laserbehandeling geen microscopisch onderzoek meer mogelijk is en je dus niet meer kan vaststellen of de plek wel onschuldig was. Bovendien komen kwaadaardige plekken na een laserbehandeling vaak terug en zijn ze dan soms al in een vergevorderd stadium.”

De vaak voorkomende ruwe plekjes kunnen een voorstadium zijn van huidkanker. laat je ze best behandelen?

“Actinische keratosen die eruit zien als ruwe, schilferende plekjes vooral op het gelaat, zijn een typisch teken van zonbeschadiging. Ze geven aan dat de natuurlijke herstelmechanismen van de huid de uv-schade niet volledig kunnen repareren. Hoewel ze niet snel evolueren lopen mensen met actinische keratosen een verhoogd risico op huidkanker, en dan vooral spinocellulair carcinoom. Deze vorm is minder gevaarlijk dan melanoom maar kan wel uitzaaien. Je laat ze dus best nakijken en verwijderen.”

Omdat de huid dunner wordt, genezen wondjes minder snel en ontstaan sneller blauwe plekken. hoe maak je de huidbarrière sterker?

“Barrièrecrèmes en serums kunnen helpen om de huid te versterken. Producten met ureum, ceramiden, glycerine, hyaluronzuur, retinol, vitamine C en niacinamide werken in dat opzicht prima. Verder is een gevarieerde en gezonde voeding met omega 3-vetzuren, voldoende eiwitten en aminozuren nuttig. Verschillende studies tonen ook wel een positief effect van collageensupplementen. Ten slotte blijft het belangrijk om zonnecrème te smeren om verdere zonschade tegen te gaan.”

Jeuk zonder duidelijke oorzaak kan wijzen op verschillende problemen. Wanneer is jeuk een reden om naar de huisarts of dermatoloog te gaan?

“Wanneer jeuk het dagelijks leven en vooral de nachtrust beïnvloedt en de huid er normaal uitziet, is het aangewezen om op zoek te gaan naar de oorzaak. Dit is zeker het geval als de jeuk langer dan zes weken aanhoudt. Meestal worden eerst ‘anti-allergiepilletjes’ gegeven (antihistaminica) als eerste maatregel tegen jeuk. Let wel op om antihistaminica te kiezen die niet slaapverwekkend zijn. Daarnaast draag je best losse kleding in plaats van synthetische stoffen of wol en kan je een koele natte doek op de huid leggen om krabben te voorkomen. Crèmes tegen jeuk die menthol, kamfer, calamine, havermout, aloë vera of andere jeukstillende ingrediënten bevatten kunnen verlichting bieden. Bij onvoldoende beterschap is snel overschakelen naar een vrij verkrijgbare corti-sonecrème zeker een goed idee om het krabben tegen te gaan.”

Hoe herken je huidinfecties, zoals schimmels of bacteriële infecties?

“Schimmelinfecties herken je aan hun rode, schilferende rand die steeds uitbreidt en soms kloofjes. Klassieke plaatsen zijn de liezen en tussen de tenen. Dit kan je aanpakken met een schimmeldodende crème. Bacteriële infecties ontstaan meestal in eczeemplekken waarbij er geelachtige korsten met vochtverlies opduiken. Bij ernstige infecties wordt de huid rood met koortsopstoten. Dan is het zeker aangewezen om een arts te consulteren en antibiotica te starten.”