Aannemer failliet: dit zijn je rechten

De aannemer die werken bij jou uitvoert gaat failliet. Eindigt het contract dan automatisch? Wat met het voorschot? Hoe reken je al geleverde prestaties af? En hoe zit het met de garantie bij gebreken?

Een aannemer die failliet gaat, wens je niemand toe. Maar als het gebeurt, is het belangrijk dat je weet wat te doen.

Contract stopt niet automatisch

Als je aannemer failliet gaat eindigt de aannemingsovereenkomst die je met hem sloot niet automatisch. Je kan dus niet zomaar beslissen om met een andere aannemer in zee te gaan. Doe je dat toch, dan riskeer je een schadevergoeding te moeten betalen voor contractbreuk.

Iets anders wordt het als je in de aannemingsovereenkomst een clausule liet inlassen dat de aannemingsovereenkomst van rechtswege en zonder ingebrekestelling ontbonden wordt als je aannemer failliet gaat. Een dergelijke bepaling is perfect geldig.

Contacteer de curator

Staat die clausule niet in je overeenkomst, neem dan zo snel mogelijk contact met de curator. Vraag hem of hij de aannemingsovereenkomst die de gefailleerde met je afsloot verder wil uitvoeren. Veelal zal de curator beslissen om dat niet te doen. Vraag in dat geval om zijn standpunt op papier te zetten zodat er later geen discussies kunnen ontstaan. Neemt de curator geen standpunt in, stuur hem dan een aangetekende brief. Antwoordt hij hierop niet binnen de 15 dagen, dan wordt hij geacht van het contract af te zien. Om te weten wie de curator is kan je terecht op de website Kruispuntbank van Ondernemingen – Public Search (FOD Economie).

Stop met betalen

Zodra je verneemt dat je aannemer failliet is, kan je enkel nog aan de curator betalen. Betaal je toch nog aan de aannemer (bv. omdat die je vraagt cash af te rekenen), dan werkt deze betaling niet ‘bevrijdend’. De curator zou dan kunnen vragen dat je de factuur nog een tweede maal (ditmaal aan hem) betaalt. Betaal ook geen onderaannemers die daarom zouden vragen.

Vooraleer je de curator betaalt ga je ook best samenzitten met de architect en curator. Probeer daarbij minstens een staat van de werken op te maken en een akkoord te sluiten over het bedrag dat de werken die wel werden uitgevoerd vertegenwoordigen. Werkt de curator de werf niet af (zie verder), probeer dan een korting of schadevergoeding in mindering te brengen op de sommen die je nog moet betalen. Probeer ook een korting te krijgen voor het verlies van je garantie.

Doe aangifte

Heb je meer betaald aan de aannemer dan de werken die hij uitvoerde en/of meen je recht te hebben op een schadevergoeding omdat de curator de werf stopzette, dan kan je een aangifte van schuldvordering doen in het faillissement. Je kan dat online doen via Regsol. Als natuurlijk persoon kan je je aangifte van schuldvordering ook indienen bij de curator. De termijn waarbinnen je dat moet doen wordt vermeld in het faillissementsvonnis. Meestal heb je hiervoor een maand de tijd na de uitspraak van dat vonnis. Ook nadien kan je binnen bepaalde grenzen nog een schuldvordering indienen.

De kans is echter bijzonder klein dat je uiteindelijk iets van je schuldvordering recupereert. Er zijn nu eenmaal een hele reeks schuldeisers die jou voorgaan, zoals banken die een krediet gaven aan de aannemer en die een hypotheek hebben genomen, de RSZ, de belastingen, enz.

Pas op met voorschotten

Heb je een voorschot betaald en de aannemer gaat failliet voor hij de werken uitvoerde, dan ben je dat voorschot kwijt. Probeer daarom voorschotten te vermijden of zo laag mogelijk te houden. De wet zegt er niets over, tenzij bij een sleutel-op-de-deurwoning of een appartement op plan. In andere gevallen kan je het gewoon afspreken met je aannemer. Staat er in het contract met de aannemer (of in de algemene voorwaarden) niets over een voorschot, dan kan de aannemer dat niet zomaar van je vragen. Doet hij dat toch, dan kan je weigeren om het voorschot te betalen.

Garantie?

Gaat je aannemer failliet, dan kan je geen garantie meer van hem vragen als er gebreken blijken te zijn aan de werken. Gaat het om ‘zware’ gebreken die van aard zijn om de tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer met zich te brengen, dan kan je wel eventueel aankloppen bij de verzekeringsmaatschappij van de aannemer die zijn tienjarige aansprakelijkheid verzekert.

Mogelijk kan je ook de architect nog aansprakelijk stellen (bv. als er een gebrek was in de conceptie van de werken of in het toezicht). Je zou ook kunnen aankloppen bij eventuele onderaannemers die bij jou de werken uitvoerden waar er problemen mee zijn. Maar als ze niet spontaan ingaan op je vraag om garantie te geven, zal je weinig kans maken, zelfs al ga je naar de rechter.

Je kan in je contract met de hoofdaannemer wel een clausule inlassen dat de hoofdaannemer in zijn contracten met onderaannemers een bepaling moet opnemen dat zij jou rechtstreeks garantie moeten geven als hij failliet zou gaan.