Onuitgesproken

Familieverhalen zijn vaak kleurrijk. Maar moeten we het ook niet hebben over de stiltes, vraagt schrijfster Elif Shafak zich af? Dat wat niet verteld wordt aan de volgende generatie. Drie romans over dingen die onuitgesproken blijven.

Praten en zeggen

“Ze was bijna drie jaar bij ons geweest toen we haar moesten laten gaan. Er was iets gebeurd, iets wat niet genegeerd kon worden.” Onder druk van hun dochters, nemen Eva en Simon de Letse huishoudster Marija in dienst, met wie ze na verloop van tijd een hechte band krijgen. Des te vreemder dus dat ze van de ene dag op de andere beslissen om Marija te ontslaan. Hun dochters reageren vol onbegrip, maar Eva en Simon kunnen de ware reden van het ontslag niet vertellen. Niet dat ze dat niet willen. Alles heeft te maken met het verleden. “Hij wilde het hun vertellen. Hij zei dat het tijd werd dat onze dochters iets wisten”, vertelt Eva. En zijzelf praat, maar zegt niet veel. “Ik probeer altijd te raden waar je aan denkt, mama”, zegt dochter Helena. “Echt? Zeg ik. Maar ik praat toch voortdurend. Nee, zegt ze, dat doe je niet.”

In stilte

“Soms heb ik me afgevraagd of ik eigenlijk wel bestond voordat ik Otto leerde kennen”, mijmert Frieda, zoals ze op het einde van haar leven wordt genoemd. Voor haar ouders was ze Elfrieda, de jongste van het nest, die hen tot schande had gemaakt. Het verhaal voert je heen en weer in de tijd. Van nu, naar lang geleden. Toen ze op een wintermiddag in 1963 haar grote liefde Otto ontmoette. Wat volgt, draagt ze haar hele leven mee. In stilte. Tot ze toch praat, tegen haar zoon, over het onrecht dat haar werd aangedaan en wat dat met haar deed. Ze drukt het zo uit: “Het was ver weg, ergens anders. Ik denk dat ik mijn nieuwe leven eroverheen heb gestapeld.”

Afgelegen

Net als Jaap Robben brengt het schrijversduo Willy en Steven Bogaerts (vader en zoon) een ode aan vrouwen die hun verleden met zich hebben moeten meedragen. Die niet konden uitspreken wat er lang geleden met hen is gebeurd. En wat is er gebeurd met ‘meisje nummer 8’, het meisje uit de titel van hun nieuwe boek? De personages: een grootmoeder, een moeder en een dochter. Het decor: Willendonk, een afgelegen Limburgse vierkantshoeve, die heel wat geheimen verbergt. Kleindochter Sofia verblijft later in l’Amandine, een instelling in Oostende, waar ze probeert te herstellen van wat haar overkomen is.