Fascia: bindweefsel als communicator van ons lichaam
Fascia is een bindweefsel dat overal in het lichaam aanwezig is. Als een echt communicatienetwerk ondersteunt het al onze spieren en organen. Door op dit weefsel te werken, zou fasciatherapie bepaalde pijnen kunnen verlichten en tegelijkertijd goed zijn voor het algemeen welzijn.
Het weefsel behoort tot één van de meest fascinerende elementen van het menselijk lichaam. Ze vertegenwoordigen tot 16 procent van ons lichaamsgewicht en omhullen, ondersteunen en verbinden alle anatomische structuren (spieren, organen, botten, cellen) als één groot spinnenweb. Ze bestaan voornamelijk uit collageen en hebben een gladde, zachte textuur. Hun rol? Beweging vergemakkelijken, sensorische informatie doorgeven en ons emotioneel welzijn beïnvloeden.
“Fasciae laten ons begrijpen dat ons lichaam een communicatiesysteem is waarin geen enkel gebied op zichzelf staat. Een impact op de ene plek heeft altijd gevolgen op een andere plek”, legt kinesiste en fasciatherapeute Nadine Quéré uit. “Het lichaam reageert en past zich voortdurend aan. Elk segment wordt geïnformeerd over wat elders gebeurt. Fasciae zijn meer dan louter vezels die een punt met een ander verbinden om de samenhang te behouden; het zijn levende netwerken van verbinding en communicatie. Ze zijn als antennes van het lichaam.”
Lees ook | 30 tips voor een winter vol energie
Laat je lichaam spreken
Fasciatherapie, ontwikkeld in de jaren tachtig door de Franse kinesist en osteopaat Danis Bois, is een manuele benadering op basis van een analyse van de gespannen zones. De fasciatherapeut voert vervolgens langzame bewegingen en lichte druk uit op het oppervlak van het lichaam, met als doel de mobiliteit en soepelheid van de fascia te bevorderen.
De Myers-ketens
Hoewel de anatomie meestal spieren als geïsoleerde eenheden beschouwt, toonde de Amerikaan Thomas Myers, auteur van Anatomy Trains (Elsevier, 2018), aan dat het eerder gaat om een netwerk dat georganiseerd is langs bepaalde lijnen in het lichaam, zoals spoorlijnen. Deze spierketens – de zogenaamde Myers-ketens, genoemd naar zijn werk – verbinden afgelegen gebieden van het lichaam… dankzij de fasciae.
“Tijdens de sessie wordt de patiënt gevraagd de ogen te sluiten en de effecten in zijn lichaam te ervaren”, legt Philippe Rosier uit, verantwoordelijke van het Fascia College. “Vervolgens leren we de patiënt om deze effecten via beweging zelf op te wekken. Het doel is dat de patiënt zijn eigen gezondheid in handen kan nemen en leert zijn vitaliteit, soepelheid, mobiliteit en interne toestand zelf te reguleren.”
Door de fascia via beweging te stimuleren, creëert de fasciatherapeut een effect dat niet alleen de botten of ligamenten beïnvloedt, maar ook de manier waarop de persoon zich voelt.
Na de sessie volgt meestal een gesprek. “Wanneer iemand angstig aan een sessie begint en de fascia begint te reageren, nemen de spanningen af en verandert de interne perceptie. De patiënt kan dan een gevoel van welzijn en vertrouwen krijgen, in tegenstelling tot zijn aanvankelijke staat”, vervolgt Philippe Rosier.
Lees ook | Welke sporten kun je doen bij gewrichtspijn?
Het topje van de ijsberg
Hoewel de rol van fasciae vanuit het oogpunt van de ‘evidence-based medicine’ nog moeilijk te bevestigen is, merken veel patiënten en therapeuten een effect van fasciatherapie op acute of chronische pijn. “Veel patiënten die bij ons komen, hebben somatisaties”, vervolgt Philippe Rosier. Dat zijn lichamelijke klachten zonder duidelijke medische oorzaak. “Pijn is vaak slechts het topje van de ijsberg. Dit zien we vooral bij mensen die een psychotrauma hebben meegemaakt: bij een trauma kan het lichaam een copingmechanisme opzetten dat helpt om te overleven. Maar twintig jaar later is het niet ongewoon dat het lichaam begint te decompenseren.”
Beweging voor gezonde fasciae
In het dagelijkse leven is beweging de beste manier om fasciae te verzorgen. Lichaamsbeweging waarbij spieren opgewarmd en gemobiliseerd worden, zorgen ervoor dat fasciae hun mobiliteit en soepelheid behouden. Het is vooral aan te raden om langdurig zitten te beperken: sta regelmatig op, voer telefoongesprekken staand, neem de trap en zet dagelijks 7.000 tot 10.000 stappen. Vergeet ook niet jezelf regelmatig te masseren en te stretchen.
Als een soort emotioneel geheugen zouden fasciae een interface kunnen vormen tussen lichaam en psyche. “Je kan een patiënt hebben die tegen zijn arts zegt: ‘Dokter, ik heb rugpijn, ik kan ’s nachts niet slapen, ik word erg prikkelbaar, ik heb overal genoeg van…’ En een andere patiënt die zegt: ‘Dokter, ik ben mijn vrouw, mijn werk en alles beu, en nu begint mijn rug pijn te doen…’. De eerste patiënt sturen we naar een rugspecialist, de tweede naar een psycholoog, terwijl het eigenlijk om dezelfde problematiek gaat! Alles gebeurt altijd tegelijkertijd. Je kunt geen existentiële vragen hebben zonder dat het lichaam reageert.”
Fasciae laten ons begrijpen dat het lichaam een communicatiesysteem is waarin geen enkel gebied op zichzelf staat.
Volgens de Franse vereniging FasciaFrance verdelen fasciae dankzij hun elasticiteit en tonus de fysieke en psychologische schokken waaraan we voortdurend worden blootgesteld. Overmatige spanning of verkramping van fasciae kan de oorzaak zijn van pijn, functionele stoornissen die medisch soms niet verklaard worden, of zelfs een gevoel van ongemak. Daarom wordt er tegenwoordig onderzoek gedaan naar het potentiële nut van fasciatherapie bij fibromyalgie, spijsverteringsstoornissen, migraine en chronische angst. “Het belangrijkste is dat de persoon contact maakt met het niet-geblesseerde deel van zijn lichaam”, voegt Philippe Rosier toe. “Het is dit deel dat ontwikkeld moet worden, in plaats van te focussen op de plekken die pijn doen of op wat niet functioneert.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
