Speur mee naar de oprukkende tijgermuggen

Met de start van het muggenseizoen roepen het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) en Sciensano iedereen opnieuw op om waakzaam te blijven voor de snel oprukkende tijgermug. Deze exoot duikt niet alleen veel vaker op maar begint zich ook in ons land te vestigen.

In 2024 alleen werden er al zo’n 47 tijgermuggen gemeld via het burgerwetenschapsplatform MuggenSurveillance.be verspreid over 21 Belgische gemeenten. In Vlaanderen werd de tijgermug (Aedes albopictus) voor het eerst waargenomen in zes gemeenten (Berchem, Boom, Gent, Humbeek, Vilvoorde en Wijnegem) en opnieuw opgemerkt in negen gemeenten waar hij eerder al werd waargenomen (Evergem, Hoegaarden, Kessel-Lo, Leuven, Melle, Puurs-Sint-Amands, Schelle, Wilrijk en Wolfsdonk). In Wallonië waren er waarnemingen in twee nieuwe gemeenten (Baudour en Verviers) en één gekende gemeente (Aat). In Brussel kwamen er meldingen uit drie nieuwe gemeenten: Brussel-Stad, Vorst en Sint-Joost-ten-Node.

Overwinteren

Dit jaar bevestigden inspecties ter plaatse dat deze muggen erin geslaagd zijn om bij ons te overwinteren in Aat, Kessel-Lo en Puurs-Sint-Amands. Met Wilrijk en Lebbeke, waar deze insecten al in 2023 de kou trotseerden, komt de teller van het totaal aantal plaatsen waar de tijgermug zich in België heeft gevestigd nu al op vijf.

Autobanden

De Aziatische tijgermug is een invasieve soort die Europa heeft bereikt via de invoer van gebruikte autobanden en de populaire kamerplant lucky bamboo. Ze verspreidt zich vervolgens verder door mee te reizen in auto’s en andere vervoermiddelen vanuit regio’s waar ze al gevestigd is.  Je kan haar vlot herkennen aan haar uiterlijk: ze is klein (half zo groot als een gewone mug) en zwart met witte strepen. Ze heeft een witte streep op haar rug, vijf witte strepen op haar poten en witte uiteinden aan haar achterpoten. Bovendien zijn tijgermuggen vooral overdag actief, terwijl gewone muggen eerder ’s avonds en ’s nachts toeslaan.

Ziekmakende virussen

Wat deze mug een stuk gevaarlijker dan de ‘gewone’ inheemse steekmug is dat ze in staat is zo’n 30 ziekmakende virussen over te dragen naar de mens. Tijgermuggen zorgen daardoor in zuiderse landen al lang voor gezondheidsrisico’s. De belangrijkste ziekten die je vandaag in Europa via een beet van deze muggen kan oplopen zijn dengue (knokkelkoorts), chikungunya en zikakoorts. Bij de meeste mensen geven die eerste 2 ziekten symptomen zoals koorts en spierpijn waarna ze herstellen, maar een deel houdt er langdurige klachten aan over.

Tropische ziekten

Zeker voor ouderen en mensen met een minder goed immuunsysteem is dit gevaarlijk. “Die virussen komen hier meestal binnen via reizigers die besmet zijn geraakt in de tropen maar die vaak geen symptomen vertonen. Terug thuis worden ze gebeten door een lokale tijgermug, die het virus doorgeeft aan een volgend slachtoffer. Het aantal gevallen neemt langzaam toe tot we evolueren richting een niveau waarop deze tropische ziekten bij ons endemisch gaan worden,” voorspelt medisch entomoloog en muggenexpert Bart Knols.  

Burgerbetrokkenheid

Sinds de start van het MEMO+ project (Monitoring van Exotische Muggen in België) werd de tijgermug in totaal al op 36 locaties in 35 gemeenten gemeld via het burgerwetenschapsplatform, met elk jaar meldingen op nieuwe locaties. Daarnaast werden tijgermuggen ook aangetroffen op zeven van de acht parkings langs de snelweg die actief werden gemonitord in 2022 en 2023. Meer betrokkenheid van zowel burgers als lokale overheden is volgens de onderzoekers van het ITG en Sciensano dan ook essentieel om de situatie goed op te volgen en verdere vestiging van de soort in België te controleren.

Zo weer je ze uit de tuin

Naast het melden van tijgermuggen kan iedereen ook zelf preventieve maatregelen nemen door broedplaatsen met stilstaand water in hun tuin te verwijderen.

-Giet stilstaand water in de tuin of op het terras weg. Zet lege bloempotten, autobanden, emmers, kinderspeelgoed… omgekeerd of binnen. Inspecteer ook dakgoten op stilstaand water

-Ververs drinkbakken voor dieren regelmatig

-Dek waterreservoirs zoals regentonnen af met muggengaas

-Trek natuurlijke vijanden aan zoals vogels, spinnen, kikkers, salamanders

Zo meld je ze

Denk je dat je deze kleine zwart-wit gestreepte mug hebt gezien? Maak dan een foto en upload die via het online meldplatform, beschikbaar op MuggenSurveillance.be of via de app.