Te voet naar de operatietafel? Sneller op de been!

In plaats van in een bed naar het operatiekwartier te worden gerold, stappen patiënten in het AZ Groeninge in Kortrijk zelfstandig tot aan de operatietafel. Deze vernieuwende aanpak die vandaag wordt toegepast voor long- en leveringrepen, zorgt ervoor dat de patiënten minder angstig zijn en vlotter revalideren.

Wandelen naar het operatiekwartier maakt vandaag deel uit van het rapid recovery beleid waarmee het Kortrijkse ziekenhuis het herstel van patiënten na zware ingrepen stimuleert. “Het was ons opgevallen dat patiënten die naar hun ingreep werden gebracht in een bed of rolstoel, veelal onwennig en angstig aankwamen”, legt longchirurg dr. Philip Lerut uit. “Dat is ook begrijpelijk. In zo’n liggende houding ben je volledig afhankelijk van de hulp van anderen, verlies je alle controle en heb je doorgaans alleen zicht op de lichten aan het plafond. Mensen zijn sowieso al wat nerveus voor een ingreep en door zo’n positie bouwt de spanning zich nog verder op. Tegen de tijd dat patiënten aankomen in het operatiekwartier is de stress en angst door die transportwijze alleen maar toegenomen.”

Door longpatiënten nu samen met een zorgverlener naar het operatiekwartier te laten stappen, verandert de hele beleving. Het lijkt een detail maar de impact is verstrekkend. “Mensen lopen op ooghoogte, wat meer uitnodigt voor een praatje onderweg en precies dat zorgt voor de nodige afleiding. Hierdoor arriveren de patiënten relaxed en met veel minder stresshormonen . Wie rustig onder het mes gaat, heeft nadien ook een veel kleiner postoperatief trauma terwijl patiënten die gespannen onder verdoving gaan, achteraf meer pijn rapporteren. Dat is ook al wetenschappelijk aangetoond”, vertelt dr. Lerut.

Ademhaling

Ook voor de algemene gezondheidstoestand is het gunstiger als je nog even rustig kan bewegen voor je een ingreep ondergaat. “Daar zijn argumenten genoeg voor. Hoe langer mensen moeten stil liggen, hoe groter het risico op tromboses. Diezelfde aanbeveling om tijdig de benen te strekken wordt al geruime tijd gegeven bij lange vliegreizen.” Een ander belangrijk voordeel van op eigen kracht naar het operatiekwartier te wandelen, is dat de ademhaling hierdoor wordt gestimuleerd. “Zeker bij longoperaties is dat belangrijk. Tijdens het stappen kunnen mensen intussen nog even diep in- en uitademen en zo voldoende zuurstof opnemen. We merken in de praktijk dat mensen die vooraf nog goed hun longen aan het werk hebben gezet, nadien vlotter herstellen. Tegelijk zijn we ook afgestapt van het gebruik van kalmeermiddelen voor de ingreep. Patiënten die relaxed toekomen, hebben daar niet alleen geen behoefte aan, het is ook beter dat mensen bewust kunnen meewerken aan de voorbereiding van hun eigen ingreep, benadrukt dr. Lerut.

Ook nadien wordt het rapid recovery protocol verder gezet. Zo worden patiënten enkele uren na het ontwaken al geholpen om rechtop te zitten en tegen de avond al eens rechtop te staan, al wordt dat natuurlijk altijd individueel ingeschat. Maar snel opnieuw bewegen stimuleert het herstel.

Shanghai

Wandelen naar het operatiekwartier is in ons land nog lang niet ingeburgerd. In de meeste ziekenhuizen blijft een ritje per bed de standaard maar in andere landen hebben ze hier al langer ervaring mee. “Tijdens een bezoek aan een ziekenhuis in Shanghai, waar ze jaarlijks op grote schaal dit soort ingrepen uitvoeren, viel het me op dat patiënten ook omwille van praktische redenen te voet naar de operatietafel wandelden. Gezien de positieve ervaringen daar met stappende patiënten, hebben we samen met onze leverchirurg dr. Mathieu D’Hondt beslist om dit hier ook uit te proberen via een pilootproject bij long- en leverpatiënten. Dat bleek een succes!”

Zo’n nieuwe werkwijze vergt natuurlijk de nodige praktische aanpassingen en flexibiliteit van de organisatie. Zo moet het ziekenhuisbed nu telkens apart gebracht worden en werd de wachtruimte voor de operatiezaal aangenamer ingericht. “Het volledige plaatje werd intussen in een zogeheten zorgpad gegoten, zodat alle hulpverleners – van de zorgkundige tot de chirurg en de kinesitherapeut – precies volgens dezelfde routines handelen.”

Obesitas

Naast lever- en long ingrepen worden sinds kort ook obesitasoperaties waarbij een gastric bypass wordt uitgevoerd, op deze wijze georganiseerd. “Mensen met obesitas hebben het vaak lastig om diep in te ademen zeker als ze plat liggen waardoor hun risico op een longontsteking na een ingreep toeneemt. Bovendien hebben zij ook een hoger risico op een diep veneuze trombose, waardoor wandelen naar het operatiekwartier ook voor hen zeer gunstig kan zijn.”