© iStock

Vleesetende bacterie, wat is dat?

Leen Baekelandt
Leen Baekelandt Journaliste Plusmagazine.be

In de provincie Antwerpen overleed op enkele dagen tijd opnieuw iemand aan de ‘vleesetende bacterie’. Hoe bang moeten we zijn voor deze beruchte bacterie?

De beruchte ‘vleesetende bacterie’ is in feite een heel banale bacterie, die we zowat allemaal in onze mond en keel hebben. De wetenschappelijke naam van het beestje in kwestie is Streptococcus pyogenes. Gezonde mensen met een normaal werkend natuurlijk afweersysteem (immuunsysteem) worden slechts heel zelden ziek door deze streptokokken. Als ze echter terecht komen op een verkeerde plaats, zoals in een wonde of in de bloedbaan, kunnen ze wel problemen veroorzaken.

Identiteitskaart

Naam: Streptococcus pyogenes

Wetenschappelijke klasse: β-hemolytische* streptokok van groep A** (afgekort: GAS)

Voorkomen: aanwezig in keel en mond van zowat iedereen

* β-hemolytisch: vele streptokokken produceren de stof hemolysine die erytrocyten (rode bloedcellen) oplost. Wanneer men een kweek maakt van de bacteriën om ze te identificeren gaat men na of de bloedcellen in de voedingsbodem worden afgebroken. Wordt de bacteriekolonie op de voedingsbodem omgeven door een heldere hof dan gaat het om β hemolyse, door een groene hof dan spreekt men van α hemolyse.

** Streptokokken worden ingedeeld in groepen op basis van de specifieke antigenen (elementen die in staat zijn een reactie van het afweersysteem op te wekken, waarbij antistoffen worden aangemaakt) aanwezig op hun celmembraan.

Wanneer de streptokokken ‘vleesetend’ worden...

Streptococcus pyogenes die in een wonde terecht komt, dat is wat er gebeurt als men spreekt over de ‘vleesetende bacterie’, in vakjargon necrotiserende fasceïtis of een necrotiserende weke delen infectie. De streptokokken komen terecht in een wondje, een plaats waar per definitie al weefselschade is. Daar heeft de bacterie het helemaal naar zijn zin en begint te woekeren.

De infectie en de zware ontstekingsreactie die dit met zich meebrengt, leiden ertoe dat het omringende weefsel afsterft. Vanuit dit dode weefsel kan de infectie zich snel verder uitbreiden via de fascia, een vlies dat verschillende weefsellagen van elkaar scheidt. Dit kan zeer snel gaan. Grote gebieden onderhuids vet en eventueel ook spieren kunnen in enkele uren tijd afsterven. De bacterie eet dus geen vlees, zoals de naam foutief zegt. Ze zorgt ervoor dat weefsels afsterven.

Wanneer alarm slaan?

De symptomen beginnen vaak met een abnormaal hevige pijn rond een wondje dat soms al enkele dagen oud is, zonder dat er aan het wondje veel te zien is. De infectie zit in de diepere lagen, dus oppervlakkig merk je er weinig of niets van.

Vervolgens begint de patiënt koorts te maken, zich ziek te voelen en het gebied dat pijn doet, wordt steeds groter.

Uiteindelijk, als er al veel weefsel afgestorven is, zal de huid beginnen verkleuren.

Ten gevolge van de hevige ontstekingsreactie wordt de normale werking van verschillende organen bedreigd. De longen, nieren, lever enz. begeven het, niet rechtstreeks door de bacterie, maar door de reactie van ons immuunsysteem op de bacterie.

Snelle diagnose en behandeling noodzakelijk

Bij dit soort besmettingen is het belangrijk zo snel mogelijk een juiste diagnose te stellen en meteen een agressieve behandeling te starten. Vaak gaat er evenwel kostbare tijd verloren omdat er op het eerste zicht weinig of niets abnormaals te zien is.

De patiënten komen uiteindelijk op intensieve zorgen terecht en krijgen hoge dosissen antibiotica. Er is ook een uitgebreide heelkundige ingreep nodig om alle dood weefsel te verwijderen. Soms is een amputatie de enige oplossing. Aangezien de bacterie vaak al verder zit dan met het blote oog te zien valt, zijn meestal herhaalde operaties nodig eer het probleem definitief onder controle is.

Jammer genoeg is het, zelfs met een snelle en agressieve behandeling, soms niet mogelijk om de patiënten nog te redden. Deze patiënten overlijden meestal niet rechtstreeks ten gevolge van de besmetting door de bacterie, maar omdat de organen het één na één laten afweten door de uitgebreide ontstekingsreactie.

Omdat deze besmettingen soms in enkele uren of dagen tot de dood van een ogenschijnlijk daarvoor kerngezonde persoon leiden, zorgen ze steeds voor de nodige paniek. Ieder van ons heeft immers regelmatig wel ergens een wondje. De overgrote meerderheid van deze wondjes geneest echter zonder enig problemen. Raakt een wondje toch een keer besmet, dan gaat het meestal om een banale infectie die niets te maken heeft met de vleesetende bacterie. Het voorkomen van de ‘vleesetende bacterie’ of een necrotiserende weke delen infectie, veroorzaakt door de groep A-streptokok zou in Europa 0,16 tot 0,24 gevallen per 100.000 personen bedragen. De kans dat je er dus ooit mee te maken krijgt is dus echt uiterst klein.

Kan deze streptokok nog andere problemen geven?

Streptococcus pyogenes kan inderdaad nog andere aandoeningen uitlokken. Vooral jonge kinderen worden wel eens het slachtoffer van de zogenaamde niet-invasieve vormen van besmetting door Streptococcus pyogenes. Voorbeelden daarvan zijn impetigo, roodvonk, keelontsteking.

Soms kan een niet-invasieve besmetting zoals keelontsteking na enige tijd wel tot verwikkelingen leiden zoals acuut reuma (opvallend hierbij is dat de gewrichtsklachten verspringen: telkens een ander gewricht is pijnlijk) of glomerulonefritis (ontsteking van de nierfilters).

Andere ernstige gezondheidsproblemen, naast necrotiserende weke delen infectie (vleesetende bacterie), die door dezelfde streptococcus pyogenes kunnen worden uitgelokt, zijn onder meer hersenvliesontsteking, buikvliesontsteking, toxisch shock syndroom,... Niet altijd een lieverdje dus die ‘onschuldige’ keelbacterie.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content