Lydie Debonne (89) schittert in theaterstuk over ouder worden

Op haar 89 schittert Lydie Debonne, samen met 22 andere 65-plussers, in een theatervoorstelling die gaat over ouder worden en de manier waarop de maatschappij daarmee omgaat.

“Ik heb niet veel last met ouder worden, maar tijdens corona heb ik het moeilijk gehad. Ik mocht mijn man niet bezoeken in het woonzorgcentrum en er waren geen activiteiten. Dat was een eenzame periode. Ik was ook boos. Hoe kan het dat je op zo’n moment niet bij je man mag zijn? Drie dagen voor hij stierf, mocht ik hem gelukkig wel zien. Hij is in mijn armen gestorven. Ik had toen het gevoel dat onze generatie fout behandeld werd.” Dat onrecht zette de theatermakers van Het Bataljong, met Avansa Mid- en Zuidwest-Vlaanderen en Amnesty International Vlaanderen, ertoe aan met ouderen te gaan praten over thema’s als digitalisering, mobiliteit, eenzaamheid,... en hun verhalen te verwerken in een voorstelling.

Niet betuttelen

“Aan de kassa durft men weleens het geld uit je portemonnee te nemen omdat je niet snel genoeg bent”, zegt Lydie. “En ik heb een simpele gsm, geen smartphone. Daardoor mis ik zaken. Op het podium klagen we ook aan dat men ons als kleine kinderen aanspreekt. Dat is de verzorgers van het wzc, die de voorstelling ook gezien hebben, niet ontgaan. Ze zullen ons niet meer zo snel betuttelen. Het stuk heeft iets veranderd.”

Nog een vooroordeel over ouder worden, volgens Lydie: dat wzc verschrikkelijke plekken zijn. “Daar heb ik veel over gediscussieerd met de andere acteurs. Ze vinden het raar dat ik me hier thuis voel. Ik ben hier goed opgevangen na de dood van mijn man. Je moet je kunnen aanpassen aan samenleven met anderen. En soms duurt het even voor je geholpen wordt. Maar wie thuis hulp nodig heeft, moet ook wachten op de verpleegkundige. Mensen horen de klachten over wzc’s, maar ze vergeten dat wie eenzaam is thuis, het ook moeilijk heeft.”

Afscheid nemen

Lydie was stomverbaasd toen de theatermakers haar vroegen om mee te doen. Maar eigenlijk heeft ze bakken podiumervaring. “Ik heb 20 jaar theater gemaakt met een groep vrouwen van de KAV. We speelden soms 90 theatershows per jaar. Maar het ging steeds moeizamer om die shows in elkaar te steken. We deden alles zelf: muziek schrijven, decors en kledij maken, rondtoeren met de minibus. Twintig jaar geleden besloten we te stoppen. Nu zijn we nog met twee. Ook dat is ouder worden: afscheid nemen. Dat doet pijn. Toen ze me vroegen om mee te doen, heb ik dus wel getwijfeld. Ik had er de energie niet voor, ik was bang dat ik geen teksten meer kon onthouden. Mijn neef en nichtjes hebben me overtuigd om het te proberen. Het waren natuurlijk geen repetities zoals ik dat vroeger gewend was. De regisseur gaf ons opdrachten. Een ervan was om iets te vertellen over onze toekomstdromen. Ik was net beginnen lezen over sterrenkunde, uit interesse, en schreef daar een tekstje over. Het is de slotmonoloog van het stuk geworden. Het deed deugd om in groep ons verhaal te doen en wat we vertellen wordt ook echt in de voorstelling gebruikt. Ik ben zo blij dat ik erbij was. Ik heb zo veel bijgeleerd. Ik ontdekte een nieuwe rijkdom, en dat op mijn leeftijd. Mijn 89ste verjaardag was misschien wel mijn mooiste, met 23 nieuwe vrienden.”