Modern erfrecht en Waalse vrijstelling successierechten

Een nieuw erfrecht zal niet voor deze legislatuur zijn. En Wallonië voert vrijstelling successierechten gezinswoning in voor langstlevende.

Ons erfrecht is aan een grondige hervorming toe. Het was dan ook de bedoeling dat deze legislatuur een wetsvoorstel tot hervorming zou worden goedgekeurd. Maar dat is niet helemaal gebeurd zoals gepland. De hervormingen raken aan een aantal diep ingewortelde principes zoals de reserve voor de kinderen en leiden dan ook tot zware discussies. Met de nakende verkiezingen in het vooruitzicht is het duidelijk dat de grote erfrechthervorming niet meer voor deze legislatuur zal zijn.

Uitgevoerd

Twee belangrijke wijzigingen hebben toch de eindstreep gehaald en werden inmiddels uitgevoerd:

• De vrijwillige generatiesprong: Als de kinderen aan hun erfenis verzaken, dan zal die naar hun eigen kinderen gaan (dus naar de kleinkinderen van degene die overleden is) in plaats van naar de broers en/of zussen (als ze die hebben natuurlijk). Op die manier wordt een erfenissprong mogelijk (van de grootouders rechtstreeks naar de kleinkinderen). Dit levert een besparing op qua successierechten (anders moet er twee keer worden betaald). Negatief punt: de grootouders die te kennen geven dat zij hun erfenis rechtstreeks naar hun kleinkinderen willen laten gaan, zullen niet weten of dit effectief zo zal gebeuren. Pas na hun overlijden kunnen hun eigen kinderen hun erfenis al of niet weigeren.
• Onwaardige erfgenamen erven niet: De redenen waarom iemand ‘onwaardig’ wordt geacht om te erven zijn uitgebreid. Zo zal dit onder meer ook het geval zijn bij gezinsgeweld , opzettelijke slagen en verwondingen,... Kinderen van een onwaardige erfgenaam kunnen wel erven in plaats van hun onwaardige ouder.

Niet uitgevoerd

• Overeenkomsten over nog niet opengevallen nalatenschappen worden mogelijk (nu is dat verboden).
• Ouders krijgen een groter beschikbaar deel, nl. altijd de helft (nu zijn ouders ‘gebonden’ door de reserve van hun kinderen. Bij 3 of meer kinderen kunnen ze momenteel maar vrij beschikken over OE van hun nalatenschap).
• De ouders hebben geen reserve meer (nu wel als iemand overlijdt die geen kinderen heeft).
• Alle gehuwden kunnen hun reserve inperken (nu kan dit enkel bij tweede en volgende huwelijken).
• Schenkingen van onroerend goed worden gewaardeerd op het moment dat ze plaatsvinden (nu worden schenkingen van onroerend goed gewaardeerd op het moment van overlijden. Dit heeft voor gevolg dat een kind dat in het verleden bv. een bouwgrond kreeg zogenaamd veel meer gekregen heeft dan zijn broer of zus die dezelfde waarde in geld kreeg. Het kind met de bouwgrond zal eventueel moeten ‘inbrengen’ bij de erfenis.)

NIEUW in Wallonië: Vrijstelling successierechten op gezinswoning voor langstlevende

Als in een familie één van de ouders overlijdt, erft de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik van de nalatenschap en de kinderen de naakte eigendom. De wettelijke samenwoner erft het vruchtgebruik van de gezinswoning en huisraad. De feitelijke samenwoner erft wettelijk nog niet (wel eventueel via testament).

De gezinswoning vormt vaak het grootste deel van de nalatenschap. Daarom werd in Vlaanderen (in 2007) en later in Brussel (in 2014) een vrijstelling van successierechten voor de gezinswoning, op het deel van de langstlevende ingevoerd (dus op het stuk vruchtgebruik). In Vlaanderen geldt de vrijstelling voor gehuwden, wettelijke samenwoners en feitelijke samenwoners die al 3 jaar samenwonen. In Brussel voor gehuwden en wettelijke samenwoners.

Deze vrijstelling zal nu ook in Wallonië worden ingevoerd, maar wel met een beperking: tot ? 160.000 in het erfdeel. Dit betekent: als een koppel samen een huis had van max. 320.000 , is er een volledige vrijstelling op het stuk van de langstlevende. Boven dat bedrag moet de langstlevende wel successierechten betalen op zijn deel van de gezinswoning. Maar de meeste woningen zullen binnen de vrijstelling blijven. De Waalse regering heeft het wetsontwerp van André Antoine (CDH) goedgekeurd.