Slecht weer vandaag…. Welke gevolgen op je werk?

We voelen het allemaal. De herfst brengt fikse regenbuien mee en die veroorzaken een moeilijke ochtendspits. Als je (veel) te laat op je werk aankomt omdat je in de file hebt gestaan, mag je werkgever dan loon inhouden?

Heb je recht op gewaarborgd loon bij verkeershinder? In welke (uitzonderlijke) gevallen wel en in welke gevallen niet? Is een ongeval of een stortbui een geldige reden om later op de werkvloer aan te komen? En valt vertraging met het openbaar vervoer daar ook onder?

Kan je de dag zelf nog afspreken om thuis te werken, ook al was dit eigenlijk niet de bedoeling?

Tal van vragen vallen er te stellen bij de ochtendlijke file als gevolg van slecht weer… We legden ze voor aan Miet Vanhegen, juridisch expert bij Acerta.

Heb je recht op gewaarborgd loon als je te laat komt door een file, veroorzaakt door slecht weer?

Miet Vanhegen: Als je door bepaalde omstandigheden niet of te laat op het werk bent, heb je in bepaalde gevallen recht op een gewaarborgd dagloon. Dat betekent dat je werkgever je toch betaalt voor de uren dat je te laat bent. De medewerker heeft dan recht op het loon dat hem zou zijn toegekomen indien hij zijn dagtaak normaal had kunnen volbrengen.Een aantal voorwaarden moeten wel vervuld zijn om aanspraak te kunnen maken op gewaarborgd dagloon:

• Zo moet de medewerker arbeidsgeschikt zijn op het ogenblik dat hij zich naar het werk begeeft;
• Moet hij zich normaal naar zijn werk begeven. De vertraging of afwezigheid van de medewerker moet toe te schrijven zijn aan een oorzaak die hem overkomt op de weg naar het werk en niet voorafgaand aan zijn vertrek;
• En de oorzaak van de vertraging of afwezigheid moet onafhankelijk zijn van de wil van de medewerker. De medewerker moet dan ook al het mogelijke doen om een vertraging of afwezigheid te vermijden. Vooral deze laatste voorwaarde is een feitenkwestie. Als de vertraging onafhankelijk van de wil van de werknemer is, dan kan er recht zijn op gewaarborgd loon (vb. onvoorzienbare file door ongeval of zwaar ongeval, maar ook plotse hevige regen of ijzel). Dit is NIET het geval als de vertraging een gevolg was van de gebruikelijke vertragingen op weg naar het werk of een file die voorspelbaar was. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer wegenwerken op voorhand in de media werd aangekondigd of als de werknemer te laat komt doordat hij in een dagelijkse file stond (en dus eigenlijk te laat vertrokken is).Een voorbeeld zijn de werken aan het viaduct van Vilvoorde. Dat zijn structurele werken en we weten op voorhand dat die tot meer verkeersoverlast leiden. Dat is geen onvoorziene oorzaak.

Gelden deze regels ook voor iemand die met het openbaar vervoer komt? Ook een bus kan in de file staan…

Miet Vanhegen: Ook voor iemand die met het openbaar vervoer naar het werk komt, gelden deze regels. Bij een aangekondigde staking of een vertraging die vaak voorkomt, verwacht de werkgever dat je een alternatief vervoermiddel kiest om tijdig op je werk te geraken. Maar bij een plotse staking is dat anders.

Kan je de dag zelf nog overleggen over glijdende werktijden of thuiswerk, of moet je dit ruim op voorhand doen?

Miet Vanhegen: Als structureel telewerk ingebed is in de organisatie kan een werknemer eventueel een thuiswerkdag inplannen. Als de werkgever geen telewerk toepast, kan er alsnog beroep worden gedaan op occasioneel telewerk. De werknemer kan aanspraak maken op occasioneel telewerk omwille van overmacht, d.w.z. wanneer de werknemer omwille van onvoorziene omstandigheden en onafhankelijk van zijn wil, zijn werkzaamheden niet op de normale arbeidsplaats kan uitvoeren (bv. in geval van een onverwachte treinstaking of wanneer er omwille van de slechte weersomstandigheden ernstige verkeershinder wordt verwacht). De werknemer moet het occasioneel telewerk voorafgaandelijk en binnen een redelijke termijn aanvragen bij zijn werkgever, met opgave van redenen. Deze termijn kan variëren in functie van de omstandigheden (een overmachtssituatie heb je natuurlijk niet in de hand). De werkgever en de werknemer maken in onderling akkoord afspraken over het occasioneel telewerk. De werkgever kan de aanvraag evenwel weigeren.

Als er nog geen glijtijden ingevoerd zijn bij de werkgever (een regeling van glijdende uurroosters is een arbeidsregeling waarbij de werknemer zelf het begin en het einde van zijn arbeidsprestaties en zijn pauzes bepaalt mits naleving van vastgelegde stam- en glijtijden), kan je niet de dag zelf in onderling akkoord plotseling glijtijden gaan invoeren. Glijdende uurroosters moeten eigenlijk ingevoerd worden door een collectieve arbeidsovereenkomst of het arbeidsreglement.

Mag een werkgever zover gaan dat hij jou een halve dag verlof inhoudt als je bijvoorbeeld 2 uur te laat bent door file?

Miet Vanhegen: Neen, als er sprake is van een vertraging die niet te wijten is aan een overmachtssituatie, dan kan de werkgever enkel weigeren de niet-gepresteerde uren te betalen. Als er een goede verstandhouding is tussen werkgever en werknemer en de werknemer is eens eenmalig te laat op het werk, dan is de kans klein dat de werkgever effectief tot zo’n inhouding gaat. Dit is natuurlijk anders als iemand systematisch te laat toekomt op het werk. Een werkgever kan echter in zijn arbeidsreglement ook andere disciplinaire sancties opnemen voor werknemers die herhaaldelijk te laat komen. Denk bijvoorbeeld aan een waarschuwing, een vermaning of zelfs een boete.