En toen schiep de mens nepvlees

Is laboratoriumvlees dé oplossing voor het wereldwijde voedselprobleem? Kan het een einde maken aan het dierenleed en aan de milieu-impact van de intensieve veeteelt? Een aantal landen gelooft van wel, maar België springt voorlopig niet op die kar.

De Verenigde Staten, Nederland, Israël, Japan, Singapore, China... zijn er rotsvast van overtuigd dat namaakvlees de nieuwe voedseltechnologie wordt. In die mate zelfs dat de VS recent regelgeving heeft opgesteld die het pad effent voor de toekomstige verkoop van in-vitrovlees. Althans, zodra het product helemaal op punt staat. Of en wanneer dat het geval zal zijn, daarop blijft het antwoord zoek.

250.000 euro voor één hamburger. Dat is de productieprijs van de eerste Frankensteinburger, zoals kweekvlees weleens wordt genoemd. Deze laboratoriumburger van 140 gram, opgebouwd uit 20.000 spiervezels, zag het licht in 2013, in een kweekschaaltje in het lab. Uitvinder Mark Post voegde aan de burger paneermeel, zout, eierpoeder, bietensap en saffraan toe om de grijze kleur weg te werken en hem eruit te laten zien als echt rood vlees. Toch moest het huiswerk worden overgedaan: in de massa spiervezels – zonder bloedvaten, zenuwen of vet – bleek uiteindelijk heel weinig smaak te zitten.

Gekweekt uit stamcellen

Het productieprincipe is vrij eenvoudig: spierstamcellen van een rund worden in een petrischaal ondergedompeld in een kweekvloeistof met hormonen, antibiotica, schimmelwerende middelen en foetaal kalfsserum dat veel groeifactoren bevat. De cellen vermeerderen zich tot het geheel op een hamburger gaat lijken.

Kweekvlees heeft volgens believers tal van voordelen: het kan een oplossing zijn voor het wereldwijde voedselprobleem, het komt tegemoet aan de vraag naar vlees van de almaar groeiende wereldbevolking, het maakt het mishandelen en doden van dieren overbodig en het roept de milieuvervuiling van de industriële veeteelt een halt toe. En vermits in-vitrovlees geen vet bevat, doet het bovendien de slechte cholesterol in het bloed en het risico op hart- en vaatziekten dalen.

Geen 100% positief verhaal

En dan kwam er recent ook slecht nieuws: uit onderzoek bleek dat ook de productie van kweekvlees het milieu veel schade zal berokkenen. Om nog niet te spreken over de negatieve impact op de gezondheid: het gebruik van groeihormonen, antibiotica, schimmelwerende middelen en serum is niet zonder gevaar voor het welzijn van de consument.

Bij ons zal je in de nabije toekomst geen kweekburger op je bord vinden. ‘Wie laboratoriumvlees op de markt wil brengen, moet de toelating krijgen en dat is momenteel niet aan de orde’, zegt Stéphanie Maquoi, woordvoerster van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV).