Getest: full bodyscan om huidkanker op te sporen

Een snelle opsporing en behandeling is bij agressieve huidkanker zoals melanoom cruciaal voor de overleving. Omdat wachttijden bij dermatologen stevig oplopen, startte het bedrijf Spotwatch met een 3D bodyscan met artificiële intelligentie, waarbij je in een oogwenk van top tot teen wordt gescreend. Wij ‘riskeren’ met plezier even ons vel.

Huidkanker is al enkele jaren de snelst groeiende en meest voorkomende kanker in ons land en experten verwachten dat die aantallen de komende jaren nog fors zullen toenemen. Het Kankerregister voorspelt een toename van 70 % tegen 2030. Niet alle vormen zijn gevaarlijk. De focus bij het onderzoek van huidvlekken ligt dan ook bij de agressieve melanomen omdat die op erg korte tijd kunnen uitzaaien naar zowat alle andere plaatsen in het lichaam, van de hersenen tot de lever. Organisaties zoals Euromelanoma en Euroskin voeren dan ook al jaren campagne om mensen aan te sporen regelmatig hun huidvlekken te (laten) onderzoeken.

Wachttijden

Daar knelt vandaag het schoentje. Wie hiervoor een afspraak wil maken bij een dermatoloog mag meestal rekenen op een maandenlange wachttijd. Mensen met een gevaarlijke melanoom raken daardoor niet altijd tijdig aan een screeningsafspraak. Dat is nochtans cruciaal als je weet dat de overleving bij een vroege melanoom meer dan 95 % bedraagt maar dat die prognose snel zakt naargelang de tumor langer aanwezig is.

“Een heel grote hap van onze werktijd besteden we nu aan het onderzoek van moeder- of pigmentvlekken maar die huidkankerscreening hoeft niet voor iedereen even frequent te gebeuren”, vertelt dermatoloog dr. Sven Lanssens van Spotwatch. “Mensen met een laag risico en weinig moedervlekken kunnen gerust minder vaak komen als ze geen veranderingen opmerken. Maar sommigen maken zich ongerust of hebben huidkanker in de familie waardoor ze toch jaarlijks op controle willen komen. Een deel van die consultaties zou perfect door de 3D bodyscan kunnen vervangen worden zodat dermatologen meer ruimte in hun agenda krijgen. Deze machine maakt op basis van hoge resolutie beelden een snelle en grondige eerste analyse van je huidvlekken, wat ons werk vergemakkelijkt. Artificiële intelligentie maakt een selectie van mogelijk verdachte huidvlekken, waarna de beelden worden gedubbelcheckt door mijzelf of een collega dermatoloog. Het toestel is vooral ontwikkeld om melanomen op te sporen maar ook minder kwalijke vormen zoals basaalcelcarcinomen komen hiermee aan het licht. Duikt er een onregelmatigheid op, dan verwittigen we de patiënt en kan die met deze resultaten snel terecht bij een dermatoloog voor uitsluitsel.”

Hoog risico

“Bij mensen met een hoog risico zoals een verleden van melanoom, erg veel of grillige moedervlekken, die frequenter opgevolgd moeten worden, kan de bodyscan andere voordelen bieden. Subtiele maar betekenisvolle veranderingen kunnen veel beter geïdentificeerd worden via 3D beelden en AI dan via tweedimensionale waardoor je ook sneller kan ingrijpen.” Bovendien kan het toestel bij een volgende controle meteen een haarscherpe vergelijking maken met de vorige opnames en de kleinste evolutie opmerken.

Van het full bodyscan toestel van Spotwatch staan er in ons land nog maar 2 exemplaren. In heel de wereld zijn er een 40-tal in gebruik die allemaal verbonden zijn aan medische centra. Dat is bij Spotwatch niet het geval. “Doordat wij niet verbonden zijn aan een bepaald ziekenhuis en zelf geen behandelingen geven, staan we open voor alle dermatologen en patiënten. Je kan het vergelijken met een radiologiepraktijk, waar mensen ook terechtkunnen voor medische beelden en een verslag. Doordat we nog maar een maand operationeel zijn, kan je hier binnen de week terecht voor een afspraak”, aldus mede-oprichter Petra Truant.

In de scanner

Voor ik onder of liever in de bodyscan – die voluit Vectra WB360 heet – stap, krijg ik een vragenlijst in te vullen, die onder meer peilt naar vroegere melanomen of vlekjes waar ik me eventueel zorgen om maak. Ik kan ook aanstippen hoe ik mijn medisch verslag wil krijgen en naar welke huisarts en/ of dermatoloog er een uitgebreide versie mag vertrekken. Alleen gehuld in een slip en haarband om zoveel mogelijk huid toonbaar te maken, betreed ik een ruime zaal met in het midden een indrukwekkend metershoog toestel dat bestaat uit twee grote witte cirkels die uitgerust zijn met zo’n 92 camera’s. Zij gaan zo meteen mijn volledige huid op de gevoelige plaat leggen. Om dat plaatje perfect te krijgen, geeft de assistente me uitgebreide instructies over de precieze stand van mijn armen – in een rechte hoek omhoog plooien – en benen – voldoende gespreid met de voeten naar buiten- zodat geen vierkante centimeter vel gemist kan worden.

Die pose voelt even onwennig maar gelukkig gaat het nu snel. In minder dan een seconde flitsen de camera’s gelijktijdig en enkele minuten later verschijnt op het scherm een behoorlijk confronterend beeld van mijn eigen huid. Nooit opgemerkt dat ik zoveel kleine en grote pigmentvlekken telde. De computer maakt eigenhandig een selectie van potentieel verdachte vlekken waarna de assistente van zo’n twintig exemplaren een bijkomende detailfoto maakt. Die neemt ook de onderste huidlagen mee in het vizier. Mij stelt het alleszins gerust te weten dat niet alleen het getrainde oog van AI maar ook dat van een echte dermatoloog deze resultaten nog zal checken. Na amper een kwartier zit alles erop en is het net zoals bij andere onderzoeken enkele dagen wachten tot een medisch verslag in mensentaal in mijn mailbox belandt.

Hoewel ik een bovengemiddeld hoog aantal moedervlekken tel, geven de detailopnames aan dat die zich vooralsnog keurig en rustig gedragen, luidt het verdict van de dermatoloog. Ook de originele beelden krijg ik later nog digitaal aangeleverd. Als ik me binnenkort zou zorgen baren of een vlek zich bizar gedraagt, kan ik hier naar teruggrijpen om te checken hoelang die er al was.

Niet terugbetaald

Dat dit preventieve onderzoek erg accuraat gebeurt, geen nevenwerkingen geeft – er komt geen straling aan te pas – en zonder lange wachttijd kan uitgevoerd worden, lijdt geen twijfel. Maar er hangt ook een prijskaartje aan vast. De standaardprijs is 95 euro en daarvoor is (voorlopig) geen terugbetaling voorzien, al lopen hierover wel gesprekken met de mutualiteiten.