Incontinentie: weer baas over je blaas

Naar het toilet rennen, vijf keer opstaan ’s nachts, nooit meer naar de film durven: incontinentie haalt je levenskwaliteit stevig onderuit! Gelukkig hoef je niet meteen aan chirurgie of medicatie te denken om het probleem aan te pakken.

Iedereen praat tegenwoordig openlijk over chronische hoofdpijn of rugklachten, maar geen mens die het in zijn hoofd haalt vrijuit over urineverlies te spreken. Heel wat mensen durven het probleem zelfs niet aan te kaarten bij hun arts. Ze blijven lijden in stilte. Hoewel het probleem vaak voorkomt – één op de vier vrouwen krijgt hiermee te maken – wordt het veelal als vernederend ervaren.

Incontinentie is meestal het gevolg van een verzwakte bekkenbodem die het tijdens de zwangerschap en menopauze hard te verduren krijgt. Hormonale veranderingen wijzigen de structuur van het weefsel die het urinestelsel ondersteunt. Door die hormonale factoren, en ook door hun anatomie, lopen vrouwen dubbel zoveel risico dan mannen om aan urineverlies te lijden, ook al krijgen mannen na hun 50 hier vaker mee te maken door prostaatproblemen.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen drangincontinentie (overactieve blaas) en inspanningsincontinentie. De eerste vorm wordt gekenmerkt door een dringende en veelvuldige behoefte om te plassen (meer dan acht keer per dag) terwijl de tweede vorm optreedt na een fysieke inspanning, niezen, een lachbui,... Maar tal van mensen combineren beide incontinentieproblemen.

Op de eerste plaats een gezonde levensstijl

Je levensstijl heeft een niet onbelangrijke impact op urineverlies:

• Zo activeert de overconsumptie van dranken zoals thee en koffie je blaas en bevordert ze de episodes van drangincontinentie. Water drinken hoef je niet te laten: een slechte hydratatie kan het incontinentieprobleem zelfs verergeren en onder meer urineweginfecties in de hand werken.
• Constipatie bevordert urineverlies. Eet daarom evenwichtig, met veel vezels.
• Roken – en de chronische hoest die vaak gepaard gaat – kan eveneens urineverlies veroorzaken of doen toenemen.
• Ook overgewicht en een zittend leven zijn belangrijke risicofactoren.

Het onzichtbare zichtbaar maken

Marie-Pierre Charent is sofroloog en oprichter van Corps Capable, een alternatieve werking in Brussel die zich specialiseert in technieken die lichaam en geest herkalibreren. Ze kreeg interesse voor de problematiek van urineverlies toen ze een vriendin wilde helpen. “Een vriendin op leeftijd raakte almaar meer in een depressie verzeild. Nadat ze lelijk was gevallen, vertelde ze me uiteindelijk de ware reden: ze had moeten rennen om tijdig bij het toilet te geraken”, schetst Marie-Pierre.

Het is dan dat Marie-Pierre Charent zich voor het eerst bewust wordt van de ware omvang van het probleem en van het feit dat wie ermee wordt geconfronteerd incontinentie als onvermijdelijk ervaart. “Patiënten worden ’s nachts verschillende keren wakker en raken uitgeput. Ze worden prikkelbaar, maar beseffen niet dat hun slecht humeur of depressie gelinkt is aan hun plasprobleem. Zij worden angstig en dat werkt urineverlies verder in de hand. Ze blijven binnenshuis uit angst voor een ongelukje”, vertelt Marie-Pierre Charent.

Samen met een vroedvrouw en een kinesitherapeut van het Brusselse Sint-Pieterziekenhuis ontwikkelde Marie-Pierre Charent een methode om urineverlies aan te pakken. Het programma, momenteel enkel in het Frans beschikbaar maar waarvan de tips bruikbaar zijn voor iedereen, omvat videomodules à la carte. Die kunnen via het internet worden geraadpleegd. In functie van de specifieke noden, doet een deelnemer enkele weken tot enkele maanden over de aanpak van zijn of haar incontinentieprobleem.

“Het is erg belangrijk dat je inziet wat er zich in je lichaam afspeelt. De visuele manier waarop we dit voorstellen, laat toe elke dag je blaas bij te sturen”, legt Marie-Pierre Charent uit. Zo kan je via een reeks cirkels die van kleur veranderen visualiseren hoe je sluitspier tijdens de spieroefeningen samentrekt en ontspant. Het wisselende ritme en de intensiteit van de muziek ondersteunen het bewustwordingsproces.

“Het idee achter het programma is dat je er helemaal van doordrongen raakt tijdens je dagdagelijkse activiteiten, ook al neemt de module zelf weinig tijd in beslag. Het proces dat ervoor zorgt dat je de controle over je sluitspier kwijtraakt, verloopt erg langzaam en spreidt zich uit over jaren, soms zelfs tientallen jaren. Het probleem oplossen kan dan ook enkel door er dagelijks mee bezig te zijn: niet alleen via spieroefeningen, maar ook door dagelijks aandacht te hebben voor de manier waarop je functioneert.”

Door in te grijpen op verschillende niveaus – via relaxatie, spieroefeningen, gedragstherapie – verwerf je opnieuw controle. “Omdat ze onzichtbaar zijn en zelfstandig functioneren, wordt vaak gedacht dat de spieren van de blaas niet onder controle te krijgen zijn. Maar dat klopt niet”, beweert Marie-Pierre.

Mentale zelfbeheersing

De modules die de kinesitherapeut heeft uitgewerkt, zorgen ervoor dat je sluitspier soepeler en sterker wordt. En via gedragstherapie word je weer baas over je blaas. “Zo leer je oefenen voor het beeld van een kuip die zich langzaam met water vult”, legt Marie-Pierre Charent uit. Het zijn allemaal mentale processen die je progressief leert beheersen. “Met deze methode willen we een positieve synergie creëren. Maar wat deze methode vooral interessant maakt, is dat ze niet-invasief is. De ondersteuning gebeurt enkel via je zintuigen en je zenuwen, zonder dat je ook maar wordt aangeraakt.” Het is een goed alternatief voor mensen die geen chirurgische ingreep willen ondergaan of die medicatie tegen drangincontinentie slecht verdragen en nevenwerkingen ondervinden.

“Artsen hebben patiënten met urineverlies vaak weinig te bieden”, vindt Marie-Pierre Charent, die vandaag met verschillende huisartsen samenwerkt. “Incontinentie is niet alleen urineverlies, maar zorgt er ook voor dat je je zelfstandigheid en de controle over jezelf verliest, en dat schrikt veel vrouwen af. Als ze daar komaf mee kunnen maken voelen ze zich herboren.” Handig, als je weet dat hiervoor enkel een computer en doorzettingsvermogen al voor resultaten kunnen zorgen!