De autogordel is 50 jaar, maar 15 procent van de Belgen draagt nog steeds geen gordel achterin

Op 1 juni is het exact vijftig jaar geleden dat het dragen van een gordel vooraan in de wagen verplicht werd in België. Sinds 1991 geldt die verplichting ook achteraan. Populair is de gordel nooit geweest, levensnoodzakelijk wel.

“Ik ga mijn chabertke omdoen”, werd eind jaren 70 spottend gezegd. Een verwijzing naar Jos Chabert, de Belgische minister van Verkeer die de gordeldracht op 1 juni 1975 verplicht maakte in België.

Dat de sensibilisering rond de autogordel in België een lange strijd geweest is, blijkt als je er de lezersbrieven in de kranten van juni 1975 bijneemt. “Waarom onze voetgangers niet verplichten om een valhelm met zwaailicht of rubberen stootbanden rond de lenden te dragen?”

Dat was niet de enige tegenkanting: vrouwen klaagden over verkreukte kleding, de liberalen spraken van “vrijheidsberoving”, anderen beweerden dat een gordel mensen zou doen stikken in de wagen, of zelfs erger: onthoofden.

Geen winst

Maar gaandeweg raakte de autogordel steeds meer ingeburgerd. In 2009 schatte Volvo dat het in het begin zo verketterde onding al ‘minstens 1 miljoen mensenlevens’ had gered. Volvo had goede redenen om uit te pakken met dat cijfer, want de driepuntsgordel zoals we die vandaag kennen, was een uitvinding van Nils Bohlin, veiligheidsingenieur bij het Zweedse automerk.

Bohlin had een verleden in de luchtvaartindustrie, waar hij schietstoelen ontwierp, toen hij in 1958 aan de slag ging bij Volvo. Auto’s waren op dat moment al uitgerust met een gordel, maar die zat gewoon met een gesp rond je buik. Bohlin besefte dat niet alleen het onderlichaam maar ook het bovenlichaam stevig op zijn plaats gehouden moest worden bij een ongeval. Nog geen jaar later zag de driepuntsgordel het levenslicht waarbij één riem over de borst en één over de heupen ging.  

Volvo besloot om geen winst te maken op het patent. Het merk maakte het ontwerp publiek beschikbaar, omdat het geloofde dat de veiligheid van automobilisten belangrijker was dan commercieel gewin. Bohlin was trouwens zelf een grote fan van zijn gordel. Zijn mantra was: ‘Vergeet niet om je vast te klikken.’

15,6 procent

Het Belgisch instituut voor de verkeersveiligheid (BIVV), in 2017 omgedoopt tot Vias institute, probeert ons al sinds 1975 diets te maken dat de autogordel levens kan redden.

In de afgelopen 50 jaar organiseerde het instituut heel wat campagnes om gordeldracht te promoten. Als je de affiches van de jaren 1970 tot nu overloopt, merk je dat de toon van bloedserieus naar luchtig geëvolueerd is.

Uit de laatste cijfers van Vias – een studie uit 2023 over het jaar 2022 – blijkt dat 95,3 procent van de bestuurders en 94,3 procent van de passagiers vooraan zich vastklikken. Achteraan draagt 15,6 procent verbazend genoeg nog steeds geen gordel. En dat terwijl gordeldracht de kans op een dodelijke afloop na een ongeval sterk reduceert.

Lees het volledige artikel in de Plus Magazine van juni.