Het huis leegmaken, een rollercoaster
Meer dan twee maanden heeft het mijn vrouw en mij gekost om de woning van haar hoogbejaarde zus leeg te halen. We hebben geprobeerd zoveel mogelijk spullen te verkopen of weg te geven. Met een flinke dosis triestheid en nostalgie. En woede, dat ook.
Oef! De vrachtwagen van de Kringwinkel is vertrokken. Ze hebben grotere en kleinere kasten, zetels en stoelen meegenomen, maar ook tapijten, parasolvoeten, een hifiketen, een groot schilderij, ingekaderde oude foto’s, een weegschaal, tuinmeubilair en luchters. Beschadigd meubilair hebben ze laten staan, maar geen nood: buurman Marc komt straks helpen om met zijn grote aanhangwagen alles wat er nog staat op te halen en naar het recyclagepark te brengen.
Een goede twee maanden – met tussenpozen – zijn mijn vrouw en ik bezig geweest met het leegmaken van de villa van haar veel oudere, nu hoogbejaarde zus (91), die helaas aan dementie lijdt. Bijna twee jaar geleden werd ze weduwe en begin 2023 werd ze opgenomen in een woon-zorgcentrum. Een paar maanden later is haar woning verkocht. De nieuwe eigenaars wilden niets overnemen en dus moest het huis helemaal worden leeggemaakt tegen de dag dat de verkoop zou worden getekend bij de notaris.
Mijn schoonzus en haar man hebben helaas nooit kinderen gehad, het drama van hun leven. Maar dat wisten ze nog niet toen ze rond 1955 een ruime villa lieten bouwen, waaraan later twee tuinhuizen werden toegevoegd.
Niemand wil nog een dressoir
Het was schrikken toen we de villa grondig gingen bekijken. Van de kelder tot de zolder – om nog te zwijgen van de tuinhuizen – stond alles vol met zware eikenhouten meubels en 1001 spullen die de bewoners tijdens hun leven hadden verzameld en bewaard (het kon wel eens van pas komen). Vooral de zolder, enkel bereikbaar met een uitschuifladder, bleek een schatkamer. We vonden er zelfs vier afgedankte, loodzware gaskachels. Hoe hadden ze die ooit via dat laddertje op de zolder gekregen?
Als eerste stap belden we een opkoper. Hij kwam kijken en zei dat hij heel weinig van de inboedel zou kunnen verkopen: “Er is een overaanbod aan die zware eikenhouten meubels en niemand wil nog een dressoir”. In de weken die volgden hebben we ondervonden hoe waar dit is. “We treffen dit soort van meubels aan in heel wat huizen waarvan we de inboedel ophalen”, vertelt Sanne Vandelft, woordvoerder van de inboedelservice van de Kringwinkel Antwerpen. “Mensen die er wel nog interesse voor hebben, vinden ze vaak gewoon in hun eigen familie na een overlijden. We nemen die meubels wel mee, maar moeten ze vaak doorverkopen aan opkopers in het buitenland of gewoon naar de afvalcontainer brengen. Klanten in onze winkels zijn vooral op zoek naar Ikea-achtig meubilair.”
De opkoper vroeg 2.000 euro om alles van de kelder tot de zolder leeg te halen. Dat vonden we veel te veel en dus besloten we het zelf aan te pakken.
Grote vraag naar zitmaaiers
We probeerden zaken te verkopen via websites als Facebook Marketplace en 2dehands.be. Bij Marketplace kregen we meteen te maken met verdachte reacties van zogenaamde geïnteresseerden die alles via WhatsApp wilden regelen, terwijl we net hadden gelezen dat we daarvoor moesten oppassen. Weg Marketplace.
Bij 2dehands.be ging het er eerlijker aan toe. De 20 jaar oude maar zelden gebruikte zitmaaier was binnen de 24 uur verkocht voor 1.050 euro. Van een handelaar in grasmaaiers vernam ik achteraf dat er veel vraag is naar tweedehands zitmaaiers, vooral voor de onderdelen. Via 2hands.be hebben we ook een paar mooie meubeltjes en een pseudoantieke wandklok proberen te verkopen, maar daar kwam geen enkele reactie op.
White spirit voor het leven
Een stuk van de inboedel hebben we gratis weggegeven. De overburen kregen een bed-met-hoofdeinde en een stevige kleerkast cadeau op voorwaarde dat ze de hele slaapkamer demonteerden en naar beneden brachten. Verder vonden we via kennissen, lokale Facebook- groepen en weggeefsites gratis afnemers voor de kleine diepvriezer, de losse koelkast uit de kelder, de wasmachine, de droogkast, het grote tv-scherm, de lange ladder van aluminium enz. Iemand bood 200 euro voor een elektrische fiets en verder ergerden we ons aan mensen die zeiden meubels te komen ophalen en uiteindelijk niet opdaagden op het afgesproken tijdstip.
Sommige zaken hebben we voor onszelf gehouden. Een van de tuinhuizen bleek een kleine goudmijn aan onderhoudsproducten en verfkwasten te bevatten. We hebben nu white spirit voor de rest van ons leven.
Factuur inbrengen?
Ook sommige verhuisfirma’s bieden aan om een woning op te ruimen. Ze hebben de ervaring, het personeel en gespecialiseerd materiaal om dat heel efficiënt te doen, maar er hangt een prijskaartje aan vast. “In tegenstelling tot opkopers proberen we geen stukken uit de inboedel te verkopen”, hoor ik van Yannick Devoddere van de firma DVH Verhuizingen. “Bij ons gaat alles naar de afvalcontainer. Meestal haalt de familie eerst alles uit de woning dat ze nog kunnen gebruiken of dat een emotionele waarde heeft. Wij doen de rest. Belangrijk: als het gaat om het leegmaken van de woning van een overledene waarvan de familie erft, mag die de factuur voor de opruiming door een erkende firma bij de notaris indienen bij de afhandeling van de erfenis. Die factuur wordt dan afgetrokken van de erfbelasting.
Weckpotten uit de sixties
Helaas bleef er ook daarna nog heel veel over. Laten ophalen door de Kringwinkel en wat overblijft naar het recyclagepak brengen, waren onze resterende opties. Maar dan moest alles eerst naar de benedenverdieping, want de stoere mannen van de Kringwinkel doen geen trappen.
Aan het leeghalen van de overvolle zolder hebben we dan ook dagenlang werk gehad en schrammen en veel rugpijn overgehouden. Eerst alles via het uitschuiftrapje en met een geïmproviseerde katrol naar de eerste verdieping. Daar alles door een raam in de tuin gegooid. Elke keer dat we op zolder iets weghaalden, kwam er iets nieuws tevoorschijn, zelfs een verzameling lege weckpotten uit de jaren 60.
“We nemen in principe alles mee,” zegt Sanne Vandelft nog, “behalve asbest, klein gevaarlijk afval, medicijnen, etenswaren, bouwafval en piano’s. Bepaalde zaken verkopen wél goed in onze winkels. Kleding, staande spiegels en luchters bijvoorbeeld, maar ook brocante (Meccano-speelgoed!) en designstukken uit de jaren 70 en 80.”
Eén opruimmethode hebben we niet uitgeprobeerd: een garageverkoop. In de meeste gevallen volstaat het hiervoor een maand vooraf toelating te vragen aan de gemeente. Helaas moet je ook hier geen wonderen verwachten. Francine Rijnders uit Berlaar probeerde een garageverkoop uit bij het leeghalen van het huis van haar schoonmoeder. “Ik heb veel werk gestoken in de voorbereiding, alles naar beneden gehaald en op elk voorwerp een prijsetiket geplakt. Helaas, op bijna acht uur tijd had ik voor amper 25 euro verkocht, vooral vaatwerk en pannen. Hoewel ik de meeste stukken aan één of twee euro had geprijsd, waren er bezoekers die toch nog afboden.”
Een tip: in sommige gemeenten zijn er mensen die op bepaalde dagen een garageverkoop coördineren voor lokale inwoners. Voor een kleine vergoeding (zo’n 5 euro) zorgen ze voor de toelating, de verzekering en de publiciteit (google op garageverkoop + de naam van de gemeente).
En vooral veel nostalgie
Tijdens die opruimweken kwamen onvermijdelijk emoties naar boven. Triestheid, eerst en vooral: we ruimden het leven van twee mensen op en beseften hoe vergankelijk alles is. Onvermijdelijk kwamen herinneringen bovendrijven aan de momenten die we met de vroegere bewoners hebben beleefd. Veel nostalgie ook. Vooral bij mijn vrouw toen ze een fotoboek met oude beelden van haar geboortedorp vond. Vaatwerk en juwelen die nog aan haar moeder hadden toebehoord. Rouwprentjes van mensen uit haar jeugd. Zelf moest ik een snik onderdrukken toen ik op zolder tekeningen van onze kinderen ontdekte, gemaakt in de tijd toen mijn schoonzus en haar man geregeld op hen pasten.
Maar er doken ook vraagtekens en woede op. Hoe kwam mijn schoonzus aan het elegante, met juwelen bestikte uitgaanstasje van mijn moeder? En waarom moesten ze elke plank, elke tegel, elke oude kachel en elke weckpot op zolder bewaren? Wij zijn in elk geval een levenservaring rijker.
Beeld bijsturen
Bij het leeghalen van een woning van je ouders of een dicht familielid komen tal van emoties bovendrijven. “Net als bij rouw is het van belang dat je die emoties niet onderdrukt, maar ze toelaat”, zegt psycholoog Amber Haedens. “Zoek steun bij vrienden of familie met wie je een goede band hebt.”
Schroom omdat jij beslist in de plaats van iemand anders wat je in de woning laat weghalen en wat je bewaart. Verbazing ook wanneer je wordt geconfronteerd met aspecten uit het leven van bijvoorbeeld je ouders die je niet kent. “Je zal mogelijk je beeld van de vroegere bewoner(s) moeten bijsturen. Wie was jouw moeder of vader echt?
Ook boosheid kan de kop opsteken, omdat er pijnlijke herinneringen opdoemen of omdat je vindt dat het leeghalen te veel moeite kost. Emoties zijn altijd een signaal van onderliggende behoeften, conflicten of gebreken. Boosheid kan betekenen dat je meer verbinding wil of wou met de persoon van wie je de woning leeghaalt. Als hij of zij nog leeft, kan het goed zijn hem of haar bij de opruiming te betrekken.” Er kunnen ook onderliggende familiale conflicten tussen broers en zussen komen bovendrijven. Wie neemt het initiatief? Wie krijgt de fotoboeken? “Soms heeft een van hen meer voor de ouders gezorgd dan de anderen en denkt hij of zij recht te hebben op meer. Er bestaat echter niet zoiets als een rangorde. Wie meer heeft gezorgd, wordt geacht dat vrijwillig en onbaatzuchtig te hebben gedaan en niet vanuit een verborgen agenda.”