Een testament, een delicate zaak

Testamenten kunnen mensen veel gemoedsrust brengen. Maar voor erfgenamen kunnen testamenten zeker ook delicaat zijn. Als notaris mogen wij cliënten niet in een bepaalde richting duwen, maar ik maak hen wel altijd heel bewust van de gevolgen van hun keuzes.

Januari is de maand bij uitstek waarin mensen bij de notaris aankloppen voor een testament. Het is een beet- je alsof ze tijdens de eindejaarsperiode een balans opmaken. Wie heb ik gezien? Wie heeft de moeite gedaan om contact te zoeken met mij? Wie komt er vaak op bezoek? Sommige cliënten zijn zeer resoluut. Zo worden wij wel eens geconfronteerd met ouders die hun kinderen onterven. Soms zijn daar goeie redenen voor natuurlijk, maar ik vind dit persoonlijk verschrikkelijke dossiers. Je berokkent als ouder echt psychologische schade die je niet meer goed kan maken. Want ook al kunnen ze het juridisch aanvechten en hun minimum erfdeel opeisen, kinderen krijgen na de dood van hun ouder de kans niet meer om vragen te stellen. Net daarom raad ik altijd aan om bij zo’n zwaarwichtige beslissingen een begeleidende brief bij het testament te voegen. Een motivatie kan veel doen voor de gemoedstoestand van wie achterblijft. Soms gaat het ook niet om een conflictsituatie. Zo had ik eens een grootvader die meer wou geven aan één kleinkind dan aan de anderen. Door een ziekte ging dat ene kleinkind minder ontwikkelingskansen hebben. Ook hier heb ik aangeraden om dit te kaderen in een brief. Als je weet waarom een bepaalde beslissing werd genomen, dan kan je er ook meer begrip voor opbrengen. En dat leidt dan weer tot aanvaarding.

Bij eigenhandige testamenten, dus testamenten die opgesteld worden zonder tussenkomst van een notaris, kan ik geen advies geven. En dat kan zeer ongemakkelijke situaties geven. Zo lag er ooit een testament in een bankkluis van een overledene. De kluis werd geopend in het bijzijn van alle neven en nichten, waarvan er één speciaal uit Frankrijk was afgereisd. De man liet zijn hele vermogen na aan al zijn neven en nichten behalve twee. De reden? Hun vader moest de man nog geld. Hij had ooit een lening niet terugbetaald. Zijn kinderen werden dus gestraft omwille van een fout van hun vader in een ver verleden, zonder dat zij daar zelf op de hoogte van waren... Dat vind ik als notaris natuurlijk een jammere zaak. Wij mogen geen oordeel vellen. Maar als wij onze cliënten kunnen bijstaan, kunnen we hen wel wijzen op de gevolgen van hun handelen.

Gelukkig kom ik ook dossiers tegen waar je merkt dat mensen zelf tot inzicht zijn gekomen. Zo was er iemand die in een eerder testament zijn kinderen had onterfd, maar dat met een tweede testament teniet had gedaan. Zijn kinderen hebben nooit geweten dat hun ouder met het idee had gezeten om hen te onterven.