Eerste hulp bij zelfstandige worden

Zal ik genoeg klanten vinden? Weegt de administratieve rompslomp niet te zwaar? Heb ik wel aanleg voor het ondernemerschap? Hoe bouw ik een netwerk uit? Speel ik mijn sociale rechten kwijt? Deze en tal van andere vragen stellen beginnende zelfstandigen zich.

Zelfstandige worden, het kan een lang gekoesterde droom zijn om de laatste 10 tot 15 jaar van je carrière datgene te doen wat je nooit hebt gedurfd. Maar vandaag is het voor vijftigplussers vaker een alternatief voor de job in loondienst die ze niet (meer) vinden. Dit bevestigt Marc Gommers, directeur van Integraal vzw, het 50+ opleidingsinstituut van Unizo en Zenito Sociaal Verzekeringsfonds.

“Met ons project Start 50+ begeleiden we vooral (70%) mensen die starten vanuit een situatie van werkloosheid en zij die rond hun 50ste een carrièreswitch overwegen. De verstrenging van de voorwaarden om vervroegd met pensioen te kunnen gaan, is daar zeker niet vreemd aan. Een tendens die we de laatste tijd zien, zijn vijftigplussers die een spinoff van de activiteit van hun bedrijf opstarten.”

Ben ik wel een ondernemer?

Vijftigplussers hebben dan wel een streepje voor op jonge starters – ze hebben meer vakkennis, een netwerk, meer financiële middelen,... – vaak ontbreekt het hen aan voldoende ondernemerskennis en -kunde. Precies daarin biedt Start 50+ ondersteuning.

“Starters vanuit werkloosheid en starters die hun carrière omgooien, hebben een andere vorm van begeleiding nodig”, vertelt coach-coördinator Gerda Lammens. “Zij die starten vanuit een situatie van werkloosheid, hebben vaak meer nood aan een klankbord om af te toetsen of hun idee wel haalbaar is. Ze zijn daar vooraf minder mee bezig geweest. Het eerste wat ik als coach doe, is nagaan of de persoon zijn/haar ontslag al verwerkt heeft en voldoende gericht is op de toekomst. Dan pas nemen we het ondernemerschap onder de loep, waarbij we in verschillende stappen werken om uit te komen bij een ondernemersplan.”

De vraag ‘zal ik wel slagen als ondernemer’ is er een die heel wat starters zich stellen. Zo ook Linda Van den Bulck (58 jaar) die samen met haar echtgenoot het bedrijf Belgische Saffraan oprichtte. Ze had lang voltijds lesgegeven en startte daarna een zelfstandige praktijk als gestalttherapeut. Ze was dus al (deels) zelfstandige, maar dat is toch heel wat anders dan ondernemer zijn, zegt ze zelf. “Na een trip naar Bretagne, waar ik toevallig een artikel las over een psychologe die saffraan was beginnen kweken, zijn mijn man en ik effectief ook met het telen van saffraan begonnen. Ik ben nogal ondoordacht in dit avontuur gestapt, waardoor ik me lang heel onzeker heb gevoeld. Ik kende wel wat van boekhouden, maar was ik wel een ondernemer? Wat moet je daarvoor kunnen? Als je een winkel hebt, wat mag je dan wel en niet doen?”

Op dit punt liet Linda zich begeleiden door een coach van Start 50+. “Zo’n coach reikt je een aantal handvaten aan”, legt ze uit. In mijn geval was dat: ik heb geen ervaring met het maken, op de markt brengen en promoten van een product, maar ik heb wel ándere ervaring. Netwerken? Dat is echt niet jezelf in een mantelpakje op hoge hakken ‘opdringen’ aan hoge piefen... De coach bracht al de dingen waar ik bang voor was tot een niveau dat ik begreep. Nu vind ik netwerken zelfs heel leuk! En ik heb geleerd als een commerçant te denken. Voor wat hoort wat en ik voel mij daar absoluut niet meer schuldig over.”

In het begin lag Linda ook nachten te piekeren over de onzekerheid van het zelfstandigenbestaan. “Wat als één van ons ziek wordt? Maar schrik brengt je geen stap verder. De kunst is ermee om te gaan. In loondienst werken is comfortabel, dat is waar. Maar het creatieve in deze job geeft me veel energie. Let wel, al deze zaken zijn belangrijk, maar uiteraard moet in eerste instantie je financiële plaatje kloppen!”

Een gouden kans: een kmo overnemen

Je kan uiteraard overwegen om van nul een zaak op poten te zetten. Maar er is ook nog een andere piste. Ons land telt heel veel kmo’s met bedrijfsleiders die tegen de pensioenleeftijd aan zitten. Hun kinderen zijn niet altijd geïnteresseerd om het bedrijf van moeder- of vaderlief over te nemen. “Momenteel zijn er veel meer kandidaten die willen overlaten dan overnemen” weet Marc Gommers. “Daar zit een mooie opportuniteit voor startende vijftigplussers. Want zowel op economisch als op sociaal vlak blijft de overname van een bestaand bedrijf succesvoller dan de oprichting van een nieuw bedrijf.”

ANNEMIE GODDEFROY

Linda Van den Bulck startte een saffraankwekerij: “Ik ben nogal ondoordacht in dit avontuur gestapt, waardoor ik me lang onzeker heb gevoeld”.