Het is feest voor iedereen

De feestdagen zijn ideaal om enkele originele gerechten uit te proberen waarmee u uw gasten kunt verrassen. Maar wat als een van hen een diabeticus is? Iemand met een cholesterolarm dieet? Of iemand die een glutenvrije voeding moet volgen?

Veel mensen associëren een dieetvoeding meteen met flauwe, smakeloze of eentonige kost en zien er bijgevolg tegenop om voor mensen die een bepaald dieet moeten volgen een feestmaaltijd te bereiden. Of, zoals chef Piet Huysentruyt zegt: “Toen ik nog een cholesterolanalfabeet was, had ik vreselijk medelijden met al die arme stakkers die zo’n dieet moesten volgen. Ik dacht dat ze alleen maar op rauwe groenten mochten knabbelen”. Intussen weet hij gelukkig beter. Eigenlijk berust elk dieet grotendeels op de basisregels van de gezonde en gevarieerde voeding. Als u rekening houdt met enkele basistips hoeft u zelfs helemaal niets aparts te bereiden, maar genieten uw andere gasten mee van uw gezonde keuken.

Houd daarom altijd volgende algemene raadgevingen in de gaten.

Zet uw gasten geen overdadige maaltijd voor waarbij iedereen zich achteraf ongemakkelijk voelt. Maak zodra u uw menu hebt samengesteld een vluchtige berekening van het aantal calorieën. Misschien volstaan enkele kleine aanpassingen om het geheel wat lichter te maken. Vervang bijvoorbeeld de dressing op oliebasis door een dressing met yoghurt, het ijsdessert door sorbet.

Verplicht niemand om meer alcohol te drinken dan hij of zij eigenlijk wil. Sommige mensen willen of moeten alcoholvrij leven, anderen beperken hun alcoholverbruik bewust, zelfs tijdens de feestdagen. Dat moet u respecteren. Presenteer bij het aperitief (ook) spontaan fruitsap. Zet steeds (ook) water op tafel. Verwerk geen alcohol in uw gerechten zonder vooraf te vragen of niemand daar bezwaar tegen heeft. En dring nooit aan met alcoholische dranken: niet voor, niet tijdens en niet na de maaltijd.

U hebt gasten met een cholesterolarm dieet

Uiteraard vervangt u chips en andere versnaperingen die barsten van de vetten door rauwe groenten met een dipsausje. Plus blokjes magere kaas, olijven,...

Gebruik smeer- en bereidingsvetten die minder dan 1/3de verzadigde vetten bevatten zoals olijfolie of koolzaadolie.

Beperk cholesterolrijke producten zoals orgaanvlees en beperk het gebruik van eierdooiers bij de bereiding.

Geef de voorkeur aan vis boven vlees. Het mag gerust vette vis zijn, die is rijk aan de essentiële omega-3-vetzuren.

Ga voor uw hoofdgerecht uit van een lekkere, verse seizoengroente en stel daarrond uw gerecht samen.

Hartpatiënten moeten hun bloeddruk in het oog houden. Voeg daarom geen zout aan uw gerechten toe, vervang het door kruiden en specerijen.

Marineren is een prima methode om voedingsmiddelen meer smaak te geven. Bovendien houdt het ze sappig tijdens de bereiding zonder dat er vet aan te pas komt.

Kies voor kooktechnieken waarbij weinig of geen vet nodig is: grillen (laat toe dat het vet dat van nature in vlees aanwezig is, wegdruipt), roosteren, roerbakken, stomen, bereiden in de microgolfoven,...

U hebt gasten met een glutenvrij dieet

Gluten is een eiwit dat onder andere voorkomt in tarwe, spelt, rogge, haver en gerst. In de voedingsmiddelenindustrie wordt gluten vaak gebruikt als bindmiddel. De dunne darm van mensen met coeliakie verdraagt geen gluten, waardoor het darmslijmvlies beschadigd wordt. Dit heeft tot gevolg dat de opname van voedingsstoffen verstoord is. Coeliakiepatiënten die gluten eten, ondervinden in eerste instantie spijsverteringsklachten zoals diarree, een opgeblazen gevoel, misselijkheid,... De enige oplossing bestaat erin absoluut geen gluten meer te eten.

Zorg er in de keuken voor dat glutenvrije en glutenhoudende producten niet met elkaar in contact komen. Bakt u bijvoorbeeld een gewone en een glutenvrije cake, gebruik dan aparte cakevormen, zorg dat het werkblad en keukengereedschap goed schoon zijn en bak bij voorkeur eerst de glutenvrije cake. Zo voorkomt u dat er nog rondzwervend glutenhoudend meel in de cake terechtkomt.

Bind uw sauzen en puddingen met aardappelmeel in plaats van bindmiddelen op basis van tarwe of andere granen.

Gluten vermijden is minder eenvoudig dan het lijkt. Het eiwit komt in veel voedingsmiddelen voor en staat zelden op het etiket vermeld. Producten die u niet mag gebruiken zijn: alcohol gebrouwen van graan, couscous, kant-en-klare dipsauzen, dressings en slasauzen, gebonden sauzen en mixen voor sauzen, gerst, griesmeel, groenten uit blik (behalve wanneer ze alleen op water staan), haver, kant-en-klare maaltijden, ketchup, kruidenmengsels, meelproducten, mierikswortelsaus, mosterd, rogge, soepen uit pak of blik of diepvries, sojasaus en de meeste oosterse sauzen (tenzij uitdrukkelijk vermeld is dat ze glutenvrij zijn), tarwebloem, instantdranken, worst, zemelen, bindmiddelen, paneermeel.

Vraag uw glutenvrije gast om advies. Hij of zij zal dit zeker appreciëren, vermits zelfs een minieme hoeveelheid gluten hem of haar behoorlijk ziek kan maken.

In plaats van tarwemeel kan kikkererwtenmeel of sojameel als basis gebruikt worden. Dit vindt u in natuurvoedingswinkels.

U hebt gasten met een zoutarm dieet

Neem als principe dat u geen zout aan uw gerechten toevoegt, ook als u geen gasten over de vloer krijgt die zoutarm moeten eten. Heel wat voedingsmiddelen bevatten van nature al vrij veel zout.

Breng uw gerechten op smaak met:

-groene kruiden zoals basilicum, bieslook, dille, oregano, peterselie, rozemarijn

-specerijen zoals kaneel, kerrie, kruidnagel, nootmuskaat, peper

-smaakmakers zoals citroen, ui, knoflook, gember

-geroosterde zaden en pitten zoals pijnboompitten, zonnebloempitten, sesamzaad.

Vermijd kant-en-klare gerechten, soepen en sauzen die vaak onverantwoord veel zout bevatten.

Let op bij het gebruik van bouillonblokjes, kruidenmixen, ketchup, worcestersaus, tenzij u een zoutarme variant vindt.

Zeezout biedt geen alternatief voor wie zoutarm moet eten.

Zet voor de echte die hards, die écht niet zonder extra zout kunnen, gewoon een zoutvaatje op tafel.

U hebt gasten met diabetes

Aangezien diabetes ook een risicofactor is voor hart- en vaatlijden, gelden alle tips in verband met het cholesterolarme dieet ook voor diabetici.

Voor hen is het bovendien belangrijk op vaste uren te eten en de maaltijden mooi te verdelen over de dag. Houd daar rekening mee bij het plannen van uw feestmaaltijd.

De maaltijd van een diabeticus moet een ruime hoeveelheid zetmeelhoudende voedingsmiddelen bevatten. Die worden langzaam verteerd en opgenomen in het bloed. Daardoor stijgt de bloedglucose heel geleidelijk, wat pieken en dalen in de bloedglucosespiegel helpt voorkomen. Zetmeelhoudende voedingsmiddelen zoals aardappelen of pasta moeten de helft van het bord vullen. De andere helft moet voor tweederde gevuld zijn met groenten en voor éénderde met een eiwitrijk product zoals vlees, vis, tofoe,...

Zet altijd brood op tafel zodat de suikerzieke zelf zijn hoeveelheid zetmelen kan aanvullen.

Kunstmatige zoetstoffen leveren geen energie en hebben geen invloed op de bloedglucosespiegel.

Kies voor frisdranken de lightversie.

Wilt u vruchten uit blik serveren, geef dan de voorkeur aan vruchten in eigen nat in plaats van vruchten op siroop. n

A Leen Baekelandt