Ik heb formidabele mensen ontmoet

Er zijn van die ontmoetingen die je altijd bijblijven, die je na jaren nóg een warm gevoel geven. Hoe komt het toch dat die zich zo vaak op vakantie voordoen?

Een bevriende aannemer in Hongarije, waar ik regelmatig met vakantie ga, had me verteld dat hij met iets boeiends bezig was: de restauratie van een grafkapel, ergens te midden van de velden. “Je moet eens een kijkje gaan nemen, echt iets dat je mooi zult vinden.” Dat klopte ook, toen we de kapel – ondanks al zijn aanwijzingen maar met de grootste moeite – gevonden hadden. Terwijl we foto’s stonden te maken, slenterde een man van een jaar of veertig met een eigenaardige pofbroek aan dichterbij. Het bleek de opdrachtgever te zijn, een Hongaarse baron. Hij sprak uitstekend Duits en we raakten in gesprek. De man was opgevoed in Duitsland, had daar gestudeerd en werkte nu in de Bulgaarse hoofdstad Sofia, waar hij ook met zijn gezin woonde. Naar Hongarije, naar de plek waar zijn familie vandaan kwam, kwamen ze enkel in de vakantieperiode, want jammer genoeg was er in deze streken geen werk voor hem. Toch had hij op de voorvaderlijke grond, die hij na de val van het communisme deels had teruggekregen, geen gloednieuw vakantieverblijf opgetrokken. Hij vertelde dat hij voorrang had gegeven aan de restauratie van de grafkapel van zijn voorouders, die in deplorabele staat was. De naar Duitsland oprukkende Russische troepen hadden die op het einde van de Tweede Wereldoorlog namelijk helemaal verwoest. Het kruis op het dak neergehaald om het metaal in te pikken, de kisten van zijn voorouders opengebroken op zoek naar juwelen en gouden tanden. Toen de plunderaars weg waren, had de tuinman de stoffelijke resten gauw begraven, en naar dat tijdelijke graf waren ze nog op zoek. Als ze ze niet zouden vinden, zouden ze met een gedenkplaat genoegen moeten nemen, als de kapel over enkele maanden weer ingewijd zou worden. Aan dat grimmige verhaal, in zo schril contrast met de door zon overgoten vredige akkers heb ik sindsdien nog vaak gedacht, net als aan die man die het zo bezield vertelde en voor wie die rustplaats van zijn grootouders zo veel belangrijker was dan zijn eigen comfort.

Vakantie = verandering

Verhalen waar je vaak aan terugdenkt, mensen en momenten die je nooit vergeet: op vakantie lijken zo’n memorabele ontmoetingen moeiteloos tot stand te komen. En dat is logisch, vindt psycholoog Joris Bruyninckx. “Tijdens een vakantie valt het vaste stramien weg en mensen met een gemiddelde tot grote exploratiebehoefte willen dan nieuwe dingen verkennen, waar ze anders geen tijd voor hebben. Dat maakt dat ze open staan voor ervaringen en mensen.”

Vakantie is overigens een vruchtbare periode. “Vakantie zet aan het denken, brengt verandering met zich mee. Op zo’n moment is het verlangen – de goesting – groot, dan maak je wilde plannen voor nieuwe dingen.”

Het lot wordt gestuurd

Terug naar die ontmoetingen: hoe komt het dat je zo’n interessante mensen ontmoet op vakantie? Natuurlijk is het zo dat je het lot zelf stuurt. Want je kiest voor een bepaalde bestemming omdat je daar iets mee hebt, voor een bepaalde manier van reizen die je het leukst vindt, voor bepaalde activiteiten omdat je die graag doet. De kans dat je mensen ontmoet die gemeenschappelijke interesses of een soortgelijke levenshouding hebben, is dan ook veel groter dan dat je die in een meer formele of geforceerde omgeving of per toeval vindt. “Het hangt inderdaad van veel dingen af wie je ontmoet op reis. Niet alleen hoe je reist, is trouwens belangrijk, maar ook met wie. Vroeger kwamen mijn vrouw en ik op reis veelal in contact met echte travellers in hippe guest houses, maar sinds we met onze kinderen reizen, ontmoeten we een totaal ander soort mensen, er gaan veel meer deuren open bij mensen ter plaatse. Dat is echt uniek, het zijn vaak enorm leuke momenten.”

Het principe van dag 6

Een andere reden die ontmoetingen in de vakantieperiode vergemakkelijkt, is dat mensen aantrekkelijker zijn als ze met vakantie zijn. “Er zijn weinig mensen die met een negatieve ingesteldheid op vakantie vertrekken, iedereen schiet positief uit de startblokken: “Ik ga genieten!” Daardoor laat je je ook van je beste kant zien. En vaak breng je slechts een beperkt aantal dagen met dezelfde mensen door. Zo komt het niet tot die beruchte zesde dag, waarop mensen mekaar beginnen te irriteren, dat de spanningen ontstaan.”

Zesde dag? “Dat is het kritische punt, ja. In realityprogramma’s – ik heb er enkele begeleid – zie je dat altijd. De eerste dagen doet iedereen zich goed voor, van dag 3 tot dag 6 tasten mensen elkaar af en op dag 6 komen er grote barsten en beginnen de spanningen. Dat is op vakantie ook zo. Toen mijn vrouw en ik een wereldreis maakten, hielden we ook rekening met dat principe. We trokken nooit langer dan vier dagen met andere reizigers op, hoe goed het ook klikte.”

Dat verwatert toch?

Op onze lezersoproep naar interessante ontmoetingen op vakantie kwamen nogal wat reacties van mensen die vonden dat vakantievriendschappen snel verwateren. “Dat is ook zo, dat is net zoals met collega’s op het werk, als je daar weggaat. Je belooft om contact te houden, maar dat wordt op de lange baan geschoven en uiteindelijk verlies je mekaar uit het oog. Maar dat hoeft toch niet erg te zijn? Waarom zou dat blijvend moeten zijn? Het is gewoon leuk als interessante mensen je pad kruisen. Kijk naar de film Lost in Translation, dat is een mooi voorbeeld van zo’n ontmoeting. Een toevallige kennismaking omdat iemand vastzit in een stad die hij niet goed kent, daar iemand ontmoet met wie een intense platonische relatie ontstaat. Een krachtig moment in het leven, voor altijd waardevol. Mijn vrouw en ik hebben aan vakanties drie keer heel goede vrienden overgehouden. We zien die maximaal één keer per jaar, dat hoeft niet langer dan een avond bijbabbelen te zijn.”

Krampachtig vastklampen aan onvergetelijke momenten kan een positieve ervaring in teleurstelling doen omslaan. “Geniet van het moment, maak je niet te veel zorgen over foto’s of een aandenken voor later. Zo’n momenten bewaar je meer in je hart dan in een fotoalbum. Sta open voor die ervaringen op het moment zelf en probeer ze niet te herhalen. Soms horen authentieke mensen of ervaringen gewoon in hun context. Laat ze daar dan ook.” Soms ‘smaakt’ iets enkel lekker op vakantie. En dat geldt niet alleen voor voedsel en drank of dat jurkje dat enkel mooi (b)lijkt in de stralende Toscaanse zon...

Ariane De Borger