Rachel Frederix Musti leeft !

K3’s verwelken, Bob de Bouwers vergaan maar poesje Musti blijft bestaan. En wie Musti zegt, hoort Rachel Frederix. Even kennismaken.

Als het woord zoetgevooisd nog niet bestond, zouden we het moeten uitvinden voor Rachel Frederix. Zelfs wanneer ze geen verhaaltjes voorleest, is De Stem zo zacht en melodieus dat je meteen begrijpt waarom ze kleuters als een sirenenzang in de oren klinkt. Zoveel zangerigheid moet wel uit Limburg komen, en jawel, ze is in Zolder gebogen en getogen. “En ik spreek nog vlot Zolders. Maar alleen als ik het wil.” Haar mooie Nederlands heeft ze aan het conservatorium te danken: “Voordracht en toneel. In Hasselt heb ik jarenlang amateurtoneel gespeeld.”

Rachel Frederix is niet één maar twee keer bekend geworden. Eerst als omroepster toen de VRT nog BRT heette. Daarna als de stem achter en steeds meer de moeder van Musti, het poesje dat dankzij animatiefilmpjes op de buis, in boekjes, liedjes en cd-roms het idool is geworden van generaties peuters en kleuters.

We gaan terug naar de jaren 70, compleet met een vleugje jeugdsentiment: “Het was de tijd van de kleinkunst en van Jazz Bilzen en die toestanden. We organiseerden een humorfestival in Beringen, ik zong, ik begeleidde mezelf op de luit. Ik heb nog met Miel Cools opgetreden....”

Van een zangcarrière is echter nooit veel in huis gekomen. Het was het toneel dat haar naar Brussel bracht. “Ik speelde bij een semi-professioneel gezelschap en we kregen vaak gastregisseurs als Jan Materne, Franz Marijnen en Julien Schoenaers op bezoek. We werden af en toe gevraagd om bij de BRT te gaan figureren, en zo leg je contacten. Op een keer was er een examen voor omroepsters. Ik deed voor de grap mee, zonder ambitie. Maar ik slaagde en van het een kwam het ander.”

Dat ander was een loopbaan als omroepster bij de televisie. Plus een echtgenoot: Jan Ceuleers, de journalist die het later tot directeur-generaal van de BRT zou brengen. En een dochter, die nu Germaanse studeert. De tijd gaat snel...

Boekjes, cd-roms, liedjes, filmpjes...

Rachel hield van het werk als omroepster, maar toen ze er op het einde van de jaren 80 een punt achter moest zetten, was dat geen drama. Er kwam immers heel snel een telefoontje: de BRT wilde een nieuwe reeks Musti-filmpjes maken en zocht een stem om de verhaaltjes te vertellen. “Dat was in 1990 of 1991. Zo leerde ik Ray Goossens kennen, de geestelijke vader van Musti. Ray vond het goed, zodat Musti mijn leven kwam binnenwandelen.”

In de loop der jaren is het kleine poesje – dat, een mens is nooit te oud om te leren, een jongetje blijkt te zijn – meer en meer van haar tijd en energie in beslag gaan nemen. “Eerst was het alleen maar vertellen, maar na een poosje begon ik ook de teksten te schrijven. Het werd een hechte samenwerking met Ray. Ik hielp mee in de animatiestudio en toen een uitgeverij voorstelde om Musti-boekjes te maken, was het logisch dat ik daar ook voor zorgde. Daarna kwamen de vakantieboekjes... en de speelboekjes... en de cd-roms... en de liedjes. Uiteindelijk is Musti een voltijdse job geworden.”

Er zijn intussen zo’n vijftig boekjes verschenen, negen cd-roms, drie cd’s met kinderliedjes. En de meer dan honderd filmpjes blijven de kleuters in de ban houden. “Eigenlijk hebben we om de zes maanden een ander publiek. Het begint al op achttien maanden, als de ouders en de grootouders beginnen voor te lezen. En het blijft de kinderen boeien tot ze een jaar of zes zijn, zelfs later. Dat merk ik als ik op scholen ga voorlezen. Meestal is dat in de kleuterklassen, maar de directie vraagt dikwijls om ook naar het eerste leerjaar te komen: de kinderen kunnen de boekjes dan zelf lezen, zijn heel geïnteresseerd en willen alles over Musti weten.”

Verhalen die iets te vertellen hebben

Vaak in scholen voorlezen vormt een unieke bron van inspiratie. Net als de Boekenbeurs. “Ik ben er elk jaar elke dag, om met de kinderen en hun ouders te praten en te weten wat ze bezighoudt.” De boekjes die zo ontstaan zijn niet alleen lief en kleurig, maar hebben dikwijls ook echt iets te vertellen. “Ik probeer verhaaltjes te schrijven over onderwerpen die de kinderen aanspreken, dingen waar ze mee bezig zijn, maar die ze ook iets bijbrengen. Zo is er een boekje over afscheid nemen van een opa die heel ziek is, of over het dragen van je veiligheidsgordel, of voorzichtig zijn op de fiets...”

Tekenaar Ray Goossens is enkele jaren geleden overleden, maar Musti gaat door: “Ray wilde niet dat Musti samen met hem zou verdwijnen. We hebben nu een andere tekenaar en we zijn nog lang niet van plan ermee te stoppen.”

Rachel bedenkt verhaaltjes, vertelt, houdt een oogje op de merchandising, neemt cd’s op (“Ongeveer de helft van de liedjes schrijf ik zelf”), speelt suikertante voor een leger kleuters... Blijft er nog tijd over voor andere dingen? Om te reizen, bijvoorbeeld? “Nee. Ik maak wel eens plannen, maar er komt altijd wel iets tussen, iets dat dringend klaar moet zijn. Ach, ik heb heel weinig nodig, ik mis dat niet.”

Wat ze doet om zich te ontspannen? Ze aarzelt even, alsof ze iets verschrikkelijks gaat opbiechten En dan komt de bekentenis: Rachel Frederix is hopeloos verslaafd aan inrichten. “Ik werk dolgraag in huis, ik vind dat geweldig, alles aan de kant zetten en dan schilderen en behangen! Mijn vingers jeuken als ik eraan denk! In de tuin werken, een meubeltje helemaal afschuren en het dan weer in de verf zetten, die dingen ontspannen mij. Ik weet niet hoe het komt... of toch, mijn moeder deed dat ook altijd. Die moest om de twee jaar een ander papier aan de muur hebben – als kind vond ik dat vervelend, ik ergerde mij daaraan, maar nu begrijp ik dat. Met het ouderworden ga je dat allemaal veel beter begrijpen.”

“Ik leef met wat ik heb”

Oud. Het woord is gevallen. Ze is nu? “Vierenvijftig, maar dat stoort me niet. Ik ben daar niet mee bezig. Later, dat is morgen, veel verder denk ik niet. Musti wordt niet oud, die blijft altijd even jong, dus doe ik dat ook. Of je nu dertig bent of veertig of vijftig, wat maakt het uit? Ik voel me goed, ik ben gezond, ik kan duizend en een dingen doen die ik leuk vind. Waarom zou ik dan piekeren over mijn leeftijd?”

Maar is er dan helemaal niets dat haar ergert of boos maakt? Toch wel. “Als je op de televisie ziet hoe ze omgaan met illegalen, dat maakt mij kwaad. Dan voel ik opstandigheid en machteloosheid. Ik begrijp dat die mensen hier willen blijven en van mij mogen ze allemaal blijven: iedereen, of ze nu wit of zwart zijn, waar ze ook vandaan komen. Ik ben tegen elke vorm van racisme. Ik vind dat er dringend een oplossing moet komen voor die problemen.”

Heeft ze nooit zin zelf om in de politiek te stappen? Er is altijd vraag naar bekende namen... “Dat is nu iets waar ik te oud voor ben. Dat zie je toch? Als ik twintig jaar jonger zou zijn, zou ik het wel durven, denk ik. Nee, zeg maar dertig jaar jonger. Nu word je al minister als je negenentwintig bent. Er mogen best jonge ministers zijn, maar als mensen van vijftig, die al zoveel hebben bijgebracht, gewoon opzij worden gezet omdat ze te oud zouden zijn, dan zit er toch iets mis. Ik denk dat er veel mensen zijn die meer vertrouwen hebben in een iets ouder iemand dan in een jonge snaak. Maar ja, dat is de trend. Dat verandert ook wel weer...”

Ze ligt er niet van wakker, dat is duidelijk. Ze is een geboren optimist, altijd positief: “Ik heb altijd kunnen doen wat ik plezierig vond. Dat is geluk hebben, dingen mogen doen waar je van houdt. Weet je, ik heb mijn oudste broer in een auto-ongeval verloren en mijn zus is aan kanker gestorven. Dan besef je hoe vergankelijk het leven is. Dus leef ik met wat ik heb. Ik vind dat ik een rijk leven heb, niet in geld uitgedrukt maar in andere dingen. Ik behoor tot een bevoorrechte groep en ben daar heel dankbaar om.”

A Bart Holsters

Musti blijft altijd even jong, dus doe ik dat ook. Of je nu dertig bent of veertig of vijftig, wat maakt het uit?Als ik op de televisie zie hoe ze omgaan met illegalen, dat maakt mij kwaad. Dan voel ik opstandigheid en machteloosheid. Ik ben tegen elke vorm van racisme.