Voortaan beter beschermd bij te laat betalen

Een factuur vergeten te betalen, het overkomt de besten. Maar welke kosten riskeer je? En wat zijn je rechten als de schuldeiser een incassobureau of advocaat inschakelt? Een nieuwe wet komt je ter hulp.

Het is schrikken als je een factuur vergeet te betalen en meteen een extra bedrag moet ophoesten. Voortaan zorgt een nieuwe wet ervoor dat jou geen extra kosten meer mogen worden aangerekend. Maar wat als je dan nog niet betaalt?

Eerste herinnering

De nieuwe wet – van toepassing op consumenten, niet op bedrijven – zegt dat de eerste betalingsherinnering gratis is. Tenzij je een contract hebt voor de regelmatige levering van goederen of diensten. Betaal je bijvoorbeeld elke maand een bedrag voor je smartphone-abonnement, dan mogen jou geen kosten worden aangerekend voor de eerste drie herinneringen binnen de termijn van een jaar. Daarna mag het wel, maar maximum 7,50 euro, plus portkosten.

Wat moet erin staan?

De eerste herinnering moet een aantal verplichte vermeldingen bevatten. Die zijn: het verschuldigde saldo en het bedrag van het schadebeding bij niet-betaling, de naam of benaming en het ondernemingsnummer van de schuldeiser, een beschrijving van het product dat je kocht, en de datum van opeisbaarheid van de schuld. Je schuldeiser moet ook de wettelijk geregelde termijn – 14 kalenderdagen – opgeven vooraleer kosten, interesten of vergoedingen mogen worden gevorderd. Van deze verplichte vermeldingen kan contractueel niet worden afgeweken! Voldoet de eerste herinnering niet aan deze wettelijke voorschriften, dan riskeert je schuldeiser zelfs strafsancties. Stel dat jij toch betaalde na zo’n verkeerde ingebrekestelling, dan mag je het betaalde bedrag terugvorderen, waarbij de factuur dan als betaald wordt beschouwd.

Hoeveel tijd om te betalen?

De precieze vervaldag van een factuur kan je overeenkomen met de schuldeiser. Staat er niets in het contract of in de algemene voorwaarden, dan moet je betalen binnen een redelijke termijn, die afhangt van de aard van de levering of dienstverlening. In de praktijk is dat meestal één tot twee weken. Betaal je niet binnen deze termijn en krijg je een eerste herinnering, dan heb je nog 14 dagen om alsnog te betalen zonder dat je een schadevergoeding of interesten verschuldigd bent. Stuurt de schuldeiser de herinnering met de post – via een aangetekende brief -, dan start de termijn van 14 dagen drie dagen na verzending van de brief.

Wat als je nog niet betaalt?

Betaal je ook niet na die 14 dagen, dan hangt het vervolg af van wat er in de overeenkomst of in de algemene voorwaarden staat die je hebt aanvaard. Staat daar een clausule in die bepaalt dat de schuldeiser jou een schadevergoeding kan vragen wegens laattijdige betaling, dan moet je die betalen, maar de wet zet wel een limiet op het bedrag (zie tabel). Voorziet de overeenkomst een hogere vergoeding, dan is die clausule niet geldig! Opdat zo’n clausule geldig zou zijn, moet de overeenkomst (of de algemene voorwaarden) in een gelijkwaardige vergoeding in jouw voordeel voorzien als jouw schuldeiser zijn verplichtingen niet naleeft. Bevat de overeenkomst of de algemene voorwaarden geen schadebeding, dan moet je schuldeiser zijn werkelijke schade door de te late betaling bewijzen om een extra vergoeding bovenop de eigenlijke factuur te kunnen vragen. Iets wat in de praktijk bijzonder moeilijk is.

Moet je interesten betalen?

Los van de schadevergoeding riskeer je ook interesten te moeten betalen als je een factuur niet betaalt binnen de 14 dagen na een eerste herinnering. De nieuwe wet laat toe afspraken te maken, maar er zijn grenzen. Zo mag de overeengekomen interest niet hoger zijn dan de referentie-interestvoet vermeerderd met 8 procentpunten, zoals omschreven in de wet betreffende de bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties. Die interestvoet kan elk semester wijzigen, en lag op 10,5% in het eerste semester 2023. Staan er in het contract of de algemene voorwaarden geen afspraken over de interesten, dan ben je enkel de wettelijke interest verschuldigd. Die wordt jaarlijks vastgelegd en bedraagt op dit moment 5,25% op jaarbasis.

Een brief van een advocaat of incassobureau?

Als je een factuur vergat te betalen en je ook de betalingsherinnering uit het oog verloor, kan het zijn dat je een brief krijgt van een incassobureau, een advocaat of een gerechtsdeurwaarder. Die brief moet een aantal verplichte vermeldingen bevatten. Komt hij van een advocaat of deurwaarder, dan moet er onder andere letterlijk volgende zin in staan, in een afzonderlijke alinea, in vet en in een ander lettertype: ‘Deze brief betreft GEEN dagvaarding voor de rechtbank of beslag. Het gaat niet om een procedure van gerechtelijke invordering’. Verder moet er o.a. de procedure instaan als je de schuld betwist en dat je kan vragen om betalingsfaciliteiten als je het verschuldigde bedrag niet in één keer kan betalen. Heb je toch betaald nadat je een niet-correcte brief kreeg, dan kan je het betaalde bedrag terugkrijgen, terwijl de factuur als betaald wordt beschouwd.

Komt het incassobureau de factuur bij jou thuis invorderen, dan moet je een ontvangstbewijs krijgen als je je schuld (al dan niet deels) betaalt. En tussen 22 en 8 uur mag een professionele invorderaar je niet opbellen. Het incassobedrijf of de advocaat mag jou evenmin extra kosten aanrekenen voor zijn tussenkomst.

Voor de rechter

Komt de zaak uiteindelijk voor de rechtbank, dan riskeer je extra kosten. Als je verliest zal je de dagvaardingskosten moeten betalen, het rolrecht en een rechtsplegingsvergoeding als de schuldeiser een beroep deed op een advocaat. Daarbovenop komen dan ook nog eens je eigen advocaatkosten.