Bijna twee jaar nam de restauratie in beslag maar sinds deze week pronkt Rubens’ meesterwerk ‘Tronende Madonna omring door heilgen’ weer aan de muren van het KMSKA. Tegelijk zijn ze hier gestart met de restauratie van hét topstuk van de meester.
Wie de voorbije jaren een kijkje nam in het Museum voor Schone Kunsten kon dat intensieve restauratieproces live meevolgen. Het project vond immers plaats in de Rubenszaal zelf die voor de gelegenheid werd omgebouwd tot Studio Rubens. Dit enorme altaarstuk van ruim 5 bij 4 meter en 350 kilogram zwaar kon immers onmogelijk verhuisd worden. Rubens creëerde het in 1628 voor het hoofdaltaar van de Augustijnenkerk. De restauratie heeft de oorspronkelijke kleuren en details van het 400 jaar oude doek opnieuw aan het licht gebracht, onder meer omdat een vergeelde vernislaag werd verwijderd. Het resultaat oogt verfrissend en het lijkt alsof er een briesje van licht doorheen waait. Ook werden dankzij moderne technieken allerhande verborgen lagen en aanpassingen van Rubens en zijn atelier onthuld.
Nieuw licht
“Waar doorgaans werd gedacht dat Rubens zelf de voorstudies maakte voor zijn monumentale altaarstukken en het atelier die vervolgens uitvoerde, bleek dat bij dit werk net omgekeerd”, stelt het KMSKA. “Enkele studies van de ‘Tronende Madonna’ zijn waarschijnlijk door zijn medewerkers gemaakt, zo bleek na een studiedag samen met de Universiteit Antwerpen. En omgekeerd concludeerde een panel van experts dat Rubens het eigenlijke werk net grotendeels zelf schilderde. Dit werpt een nieuw licht op de werking van zijn atelier.”
Hypothese
Studio Rubens sluit daarmee nog niet de deuren want de opvolger staat intussen al klaar. Het topstuk van Rubens, ‘Aanbidding door de koningen’, wisselde intussen van plaats met de Tronende Madonna. Die ‘stoelendans’ was al een huzarenstukje an sich waarbij er een kraan aan te pas kwam om het 600 kilogram zware paneel veilig naar de restauratie-ezel te hijsen. Ook nu zal het publiek vanop afstand de restaurateurs in actie kunnen zien. Doordat de omlijsting is weggehaald, kan je het werk bovendien bewonderen in de originele vorm, zoals Rubens zelf het ooit zag toen het in zijn atelier stond. Naast het ‘oppoetsen’ van het werk, zal ook het hele creatieve proces intensief worden bestudeerd samen met een team van de universiteit. Hopelijk kan dit uitsluitsel brengen over de hypothese dat Rubens dit werk ooit in twee weken volledig zelf zou hebben geschilderd. Als alles volgens schema verloopt, zal dit meesterwerk opnieuw schitteren tegen het Rubensjaar 2027. Het jaar waarin de 450ste verjaardag wordt gevierd van de wereldberoemde schilder en ontwerper.
Kmska.be
