Pijn aan de duim? Het kan duimartrose zijn

Je gebruikt je duim vaker dan je denkt: om een pot te openen, je smartphone vast te houden of boodschappen te dragen. Wanneer pijn of stijfheid die bewegingen bemoeilijkt, kan dat wijzen op rhizartrose, een vorm van artrose aan de basis van de duim. 

Ons duimgewricht zorgt ervoor dat we een ​​groot aantal bewegingen kunnen uitvoeren met onze handen. Vooral de oppositie van de duim zorgt ervoor dat je voorwerpen nauwkeurig kunt hanteren. 

Bij slijtage van dit gewricht kan duimbasisartrose in vergevorderde gevallen zelfs misvorming van de duim veroorzaken. Negeer de signalen niet, ze kunnen het begin zijn van rhizartrose.

Wat is artrose van de duimbasis?

Rhizartrose, ook wel duimbasisartrose genoemd, is een slijtage van het kraakbeen in het gewricht aan de basis van de duim. Dat gewricht zorgt ervoor dat je duim soepel kan bewegen en met je vingers een pincetgreep vormt. Wanneer het kraakbeen afbreekt, schuren de botoppervlakken tegen elkaar aan. Dat veroorzaakt pijn, stijfheid en soms zelfs een zichtbare misvorming van de duim.

Duimartrose komt vooral voor bij vrouwen boven de vijftig, maar ook jongere mensen kunnen ermee te maken krijgen. Het begint vaak met kleine signalen: een pijnscheut bij het schrijven, moeite om een sleutel om te draaien of minder kracht bij het knijpen.

De risicofactoren

De aandoening komt vaker voor bij vrouwen na de menopauze, maar ook andere factoren kunnen aan de bron liggen:

• herhaald gebruik van de handen (huishoudelijk of professioneel)
• erfelijke aanleg
• vroegere letsels of breuken aan de duim
• ontstekingsziekten

Herken de symptomen op tijd

De eerste tekenen zijn subtiel; pijn bij bepaalde handelingen, verminderde kracht, of een stijve duim bij het opstaan. Later kunnen de klachten toenemen:

• Pijn of branderig gevoel aan de basis van de duim
• Krachtverlies bij knijpen of draaien
• Zwelling of roodheid bij ontstekingsopstoten
• Stijfheid of een ‘roestig’ gevoel na rust

Bij langdurige of toenemende pijn is het verstandig om een huisarts, reumatoloog of handchirurg te raadplegen. Een klinisch onderzoek en een röntgenfoto bevestigen meestal de diagnose en tonen hoe ver de aandoening is gevorderd.

Een gepaste behandeling

De behandeling hangt af van het stadium van de artrose. Het doel: pijn verminderen, de duim stabiliseren en de mobiliteit behouden.

In de beginfase

– Pas je bewegingen aan: verdeel de inspanning over beide handen.

– Draag een lichte orthese bij pijn of inspanning.

– Doe zachte oefeningen om de duim soepel te houden.

In de tussenfase

– Gebruik een op maat gemaakte orthese overdag of ’s nachts.

– Een arts kan ontstekingsremmende injecties of kinesitherapie aanraden.

In een gevorderd stadium

– Wanneer pijn en misvorming blijven aanhouden, kan een chirurgische ingreep (zoals een trapezectomie of duimprothese) verlichting brengen.

Een regelmatige opvolging door je arts helpt om de behandeling aan te passen en de duimfunctie zo lang mogelijk te behouden.

Aanpassingen in het dagelijkse leven

Rhizartrose maakt alledaagse handelingen soms lastig, maar met enkele praktische aanpassingen kun je veel winst boeken.

Ontlast je duim

• Gebruik liever je hele hand dan alleen je vingertoppen.
• Draag tassen op je onderarm of schouder, niet met je vingers.
• Gebruik hulpmiddelen zoals potopeners, keukengerei met brede grepen of ergonomisch bestek.

Warm op voor je begint

• Masseer zachtjes de basis van je duim.
• Beweeg pols en duim in kleine cirkels.
• Knijp enkele keren in een zachte bal.

Draag een orthese

Een orthese geneest rhizartrose niet, maar helpt wel om het gewricht te stabiliseren, pijn te verlichten en verdere slijtage te beperken. Een rustorthese draag je meestal ’s nachts om het gewricht te ontlasten, terwijl een functionele orthese overdag steun biedt bij activiteiten. Welke het best past, hangt af van het stadium van de aandoening en je dagelijkse bezigheden. Beide bestaan in standaard- of maatwerkversies voor optimaal comfort.

Lichaam en geest in balans

Rustige lichaamsbeweging zoals wandelen, zwemmen of lichte yoga versterkt de spieren zonder de duim te overbelasten. Daarnaast helpt ontspanning, via ademhaling of mindfulness, om met chronische pijn om te gaan. Stress verergert immers vaak het pijngevoel.

Eet tegen ontsteking

Voeding speelt een grote rol bij gewrichtspijn. Een evenwichtig en ontstekingsremmend dieet kan helpen.

Goed voor je duimen:

• Vette vis (zalm, makreel, sardines) en noten, rijk aan omega-3
• Groenten en fruit met veel antioxidanten: bessen, broccoli, spinazie
• Olijfolie, walnootolie, koolzaadolie
• Volkoren granen en peulvruchten

Liever minder van:

• Suikerrijke snacks en frisdranken
• Gefrituurde of sterk bewerkte producten
• Overmatig zout of harde kazen

Lancering van informatieplatform MyThumb

In België leven naar schatting 340.000 mensen met rhizartrose. Toch kennen velen de aandoening nauwelijks. Daarom werd het online platform MyThumb gelanceerd: een toegankelijke, betrouwbare informatiebron over duimbasisartrose.

Je vindt er duidelijke uitleg over oorzaken, symptomen en behandelingen, en binnenkort ook een adresgids van handchirurgen. Het platform wil patiënten helpen om hun klachten beter te begrijpen en sneller actie te ondernemen.

Tot slot

Rhizartrose is geen zeldzame aandoening, maar wél eentje die je best vroeg aanpakt. Herken de signalen, laat je onderzoeken en wees niet bang om hulp te vragen. Met de juiste zorg, enkele slimme aanpassingen en wat zelfzorg blijft je duim vaak nog jarenlang goed meewerken.