Gehoorverlies? Waarom talmen je sneller ouder maakt

Kiezen voor gehoorondersteuning blijft voor velen een psychologische drempel, maar tijdig starten houdt zowel je gehoor als je hersenen langer jong, weet prof. Annick Gilles.

De natuurlijke slijtage van het gehoor, die bij iedereen plaatsvindt vanaf 40 à 50 jaar, doet zich eerst voor in de hoge, scherpere tonen. Dat verloopt heel gestaag. Meestal merk je er pas iets van wanneer je bepaalde zinnen of woorden niet meer verstaat, hoewel je ze wel nog hoort. “Vooral in rumoerige omgevingen valt dat eerst op. Wanneer je dat ervaart en niet ingrijpt, heeft dat gevolgen want langzaamaan verzeil je in een sociaal isolement omdat je niet meer met alles mee bent. Sommigen gaan hierdoor zelfs sociale situaties mijden. Hoe sneller je dan het gehoorverlies compenseert, hoe beter de resultaten”, weet audioloog prof. Annick Gilles.

Iemand van 60 met gehoorverlies die beslist om nog vijf jaar te wachten, zal tegen die tijd minder winst boeken met een hoortoestel. Hoe langer ons gehoorsysteem niet optimaal gestimuleerd wordt, hoe luier dit immers wordt. “Wanneer de gehoorzenuwen die geluidssignalen doorgeven aan onze hersenen lange tijd minder geprikkeld worden, raken ze bepaalde functies ook onomkeerbaar kwijt. Door je gehoorzenuw en je hersenen vroeg te laten wennen aan een hoortoestel, zullen ze beter blijven presteren, ook wanneer je gehoor er nog verder op achteruitgaat.”

Langetermijneffecten

Gehoorverlies tijdig compenseren heeft ook langetermijngevolgen voor je brein zelf. “De jongste jaren zijn er enorm veel studies gebeurd die aantonen dat dit effectief helpt om de kans op dementie te verminderen. Als iedereen met gehoorverlies tijdig ondersteuning krijgt, zou dit tot 8% minder gevallen van dementie leiden. Dat komt omdat ons geheugen en ons denken sterk gestuurd worden door zintuiglijke prikkels. De juiste ondersteuning houdt je hersenen fit. Dat geldt ook voor cognitieve prestaties. Recent Amerikaans onderzoek toonde aan dat mensen met gehoorverlies na drie jaar gehoorondersteuning tot 47% beter scoorden op cognitieve tests terwijl de groep zonder hoortoestel nog verder achteruitging.”

Wat zeg je?

Vermoed je gehoorverlies, dan laat je dit best zo snel mogelijk testen. Dat kan heel laagdrempelig via online testen (zie kader). Voor een gratis test kan je ook terecht bij een audioloog in een hoorcentrum en ten slotte kan je ook rechtstreeks naar de NKO-arts stappen voor een meer uitgebreid onderzoek waarbij ook naar medische oorzaken wordt gekeken.

Vanaf een gemiddeld gehoorverlies van 40 decibel heb je recht op een gedeeltelijke terugbetaling van gehoorondersteuning. “Vanaf die drempel is het absoluut zinvol, zelfs al hebben sommigen dan nog niet het gevoel dat ze veel ‘missen’. Soms is het zelfs nuttig om eerder in te grijpen, wanneer wordt vastgesteld dat het spraakverstaan sterk verminderd is in een rumoerige omgeving. Dan kan een uitzondering gemaakt worden voor terugbetaling maar dat geldt jammer genoeg alleen voor wie jonger is dan 65. Nog een extra reden om zeker tijdig te testen!”

In of achter het oor?

Welk type hoortoestel het meest geschikt is, hangt helemaal af van de mate van gehoorverlies. “Hoe erger de vermindering, hoe groter het toestel dat je nodig hebt, al zijn de huidige toestellen allemaal relatief klein en onopvallend geworden.” Bij het achter-het-oortoestel kan je werken met een dopje of oorstuk op maat. Die zijn geschikt bij ernstiger gehoorverlies of voor wie veel last heeft van oorsmeer in de gehoorgang. Er zijn ook achter-het-oortoestellen waarbij de luidspreker in het oor zit, waardoor het stukje achteraan kleiner is.

De kleinere, bijna onzichtbare in-het-oortoestellen zijn vooral geschikt bij lichtere vormen van gehoorverlies. Bij problemen met het middenoor of frequente oorontstekingen zijn beengeleidingstoestellen die via botgeleiding achter het oor de geluiden rechtstreeks naar het binnenoor sturen, een geschikt alternatief.

Streamen uit je oor

Welke toestel je kiest, hangt ook af van je individuele behoeften. Vandaag is er een waaier aan mogelijkheden: van een basistoestel tot heel gesofisticeerde types waarmee je een serie op televisie kan streamen, handenvrij bellen of muziek beluisteren. Het geluid komt dan via bluetooth rechtstreeks in je oor terecht. Andere technologische mogelijkheden zijn het onderdrukken van geluiden zoals ruis, wind en achtergrondlawaai. “Een testperiode kan helpen om in je eigen omgeving uit te zoeken waar je precies nood aan hebt.” Kom je in aanmerking voor terugbetaling, dan kan je rekenen op 700 euro per oor voor gehoorondersteuning. Om de vijf jaar heb je hier opnieuw recht op.

Wennen aan een toestel

Bij hoortoestellen hebben de hersenen tijd nodig om te wennen. Het gehoorverlies is vaak een gevolg van het verlies van cellen in het binnenoor. Wanneer je via een toestel de geluiden gaat versterken, zullen de klanken wat verschillen van het natuurlijke gehoor. Voor een vlotte aanpassing draag je je toestel best continu van bij het opstaan, ook als je de hele dag alleen bent. Zo raak je het snelst gewend aan allerlei omgevingsgeluiden.Tijdens een testperiode wordt het apparaat voortdurend bijgesteld door een audioloog. Reken op enkele weken vooraleer je gehoor opnieuw op punt staat.