Hoe antibioticaresistentie voorkomen
In een nieuw internationaal rapport slaan gezondheidsexperts alarm over de stijgende resistentie van bacteriën voor antibiotica. Verschillende oorzaken liggen aan de basis van dit levensbedreigende probleem. Onderzoekers pleiten daarom voor strengere normen rond antibiotica.
Antibiotica bestrijden bacteriële infecties, maar sommige bacteriën overleven en worden ongevoelig voor de behandeling. Ze vermenigvuldigen zich en geven de resistente eigenschap door, waardoor het antibioticum na verloop van tijd nog minder doeltreffend wordt. Het gevolg: infecties die vandaag nog eenvoudig te behandelen zijn, kunnen in de toekomst opnieuw gevaarlijk of zelfs dodelijk worden. Alleen al in Europa overlijden elk jaar naar schatting 25.000 mensen aan de gevolgen van antibioticaresistentie; een stille maar groeiende bedreiging voor de volksgezondheid.
Zijn bacteriën zo slim?
Er liggen verschillende oorzaken aan de basis van deze adaptatie van bacteriën:
- Antibiotica in de veeteelt
Overmatig antibioticagebruik bij dieren beïnvloedt ook de mens, vooral wanneer dezelfde middelen worden gebruikt. Zelfs binnen de zogenoemde Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) kunnen al resistente bacteriën ontstaan. - Foute diagnose of toepassing
Antibiotica werken enkel tegen bacteriën, niet tegen virale infecties zoals griep of verkoudheid. Onnodig gebruik draagt dan ook bij aan resistentie. Toch worden in België jaarlijks zo’n 1.000 antibioticabehandelingen per 1.000 inwoners voorgeschreven, beduidend meer dan in andere Europese landen.
- Foutief gebruik door patiënt
Resistentie ontstaat vaak door herhaald of langdurig gebruik van hetzelfde antibioticum, of wanneer patiënten de behandeling niet correct volgen (vroegtijdig stoppen van de behandeling, niet respecteren van dosissen of tijdstippen). Onzorgvuldig gebruik maakt steeds meer bacteriën ongevoelig, daarom mogen antibiotica enkel worden ingezet als dat echt nodig is.
Wie is de risicogroep?
Iedereen kan besmet raken met resistente bacteriën, die via anderen worden verspreid. Maar vooral mensen met een verminderde weerstand, zoals ziekenhuispatiënten en 65-plussers, lopen meer risico: zij ontwikkelen vaker ernstige infecties waarvoor standaardantibiotica niet meer werken.
In België krijgen jaarlijks zo’n 103.000 ziekenhuispatiënten (ongeveer 7%) een zorginfectie. Zorginfecties zijn infecties die ontstaan tijdens of in aansluiting op een opname of behandeling in een zorginstelling.
Kunnen we resistentie terugdraaien?
Gelukkig bestaan er enkele maatregelen die de resistentie kunnen tegenhouden en mogelijks terugdraaien.
Onderzoekers van het Militair Hospitaal Koningin Astrid en KU Leuven werken aan faagtherapie. Virussen of ‘fagen’ kunnen dan worden ingezet als bestrijdingsmiddel tegen bacteriën en gaan specifiek schadelijke bacteriën aanvallen zonder de goede te schaden. Een hoopvolle methode waarbij bacteriën opnieuw gevoelig gemaakt kunnen worden voor antibiotica.
Veel mensen nemen antibiotica zonder te weten dat stiptheid en de duur van de kuur volledig gerespecteerd moeten worden. Enkele richtlijnen:
– Neem dagelijks de voorgeschreven hoeveelheid in en doe dat op het juiste tijdstip. Sla nooit met opzet een inname over.
– Stop een antibioticumkuur nooit op eigen initiatief. Eerder stoppen is soms mogelijk, maar overleg altijd eerst met uw arts.
– Gebruik geen restjes antibiotica of antibiotica van anderen. Bij elke infectie moet een arts beoordelen of een antibioticumkuur nodig is, welk antibioticum voor jou geschikt is en hoe lang de kuur duurt.
In het geval van twijfel kan je altijd de website van de overheid over antibioticagebruik raadplegen.
Om vermenigvuldiging van bacteriën tegen te gaan, is handhygiëne van groot belang: via de handen worden besmettingen immers makkelijk doorgegeven. Was uw handen daarom steeds met water en zeep. Ook in ziekenhuizen, crèches, dagverblijven en andere instellingen met risicopersonen dien je je handen te ontsmetten met een alcoholhoudend middel.
Conclusie
Om de groei van antibioticaresistentie af te remmen, moet het gebruik van antibiotica sterk verminderen. Daarom lanceerden de FOD Volksgezondheid en het BAPCOC (Belgian Antibiotic Policy Coordination Committee) een campagne rond correct antibioticagebruik. Hun doel is het aantal voorschriften terugdringen van 1.000 naar 400 per 1.000 inwoners tegen 2025. Artsen moeten dus enkel antibiotica voorschrijven wanneer de diagnose dit echt vereist, en patiënten dienen hun behandeling nauwkeurig op te volgen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier