Waarom we voor onze gezondheid beter ’s ochtends bewegen

Actief zijn is altijd een goed idee maar tussen 9 en 11 uur de benen strekken, heeft volgens een recente studie meer effect om het risico op hart- en herseninfarcten te verminderen dan wanneer je overwegend later op de dag beweegt.

Het gaat hierbij zeker niet louter om intensief sporten maar werkelijk om alle vormen van actief bezig zijn. Onderzoekers van het LUMC (Leids Universitair Medisch Centrum) analyseerden de beweeggegevens van zo’n 85 000 Britten en stelden vast dat de groep bij wie het merendeel van zijn beweegmomenten zich situeerde tussen 9 en 11 uur tot 16 % minder kans liep op een hartaanval en tot 17% minder risico op een beroerte, in vergelijking met mensen die geen duidelijke piek hadden in hun lichaamsbeweging.

De deelnemers waren tussen 42 en 78 jaar en droegen een polsbandje dat al hun bewegingen registreerde. Op basis daarvan werden ze ingedeeld in 4 groepen: mensen die vooral in de vroege ochtend bewegen, in de late ochtend, na de middag of ’s avonds. Vervolgens werden ze 8 jaar lang opgevolgd en werden hun gezondheidsdata geregistreerd. Zo’n 3800 mensen kregen in die periode een hart- of herseninfarct waarna de onderzoekers becijferden bij welk beweegpatroon het risico hierop het laagst was. Dat bleek het geval voor wie in de late ochtend vooral actief was, ongeacht de totale hoeveelheid beweging op 1 dag. Zelfs wie heel weinig maar vooral ’s ochtends bewoog, bleek beter beschermd.

Biologische klok

Timing blijkt dus wel degelijk een rol te spelen, leiden de onderzoekers hieruit af en als verklaring hiervoor verwijzen ze naar onze biologische klok. Dit systeem zorgt ervoor dat alle lichaamsprocessen verlopen volgens een 24 uursritme. Die ritmes moeten gelijk blijven want indien ze verstoord raken, neemt de kans op ‘ouderdomsziekten’ zoals diabetes type 2 en dementie toe. Naast blootstelling aan zonlicht zorgt ook beweging ervoor dat die biologische klok zijn ritme aanhoudt. De Nederlandse vorsers menen dat een piek in de lichaamsbeweging ’s ochtends best aansluit bij dat biologische ritme, waardoor op deze manier meer gezondheidswinst valt te boeken.

Vooral bij vrouwen

Een andere opvallende vaststelling is dat dit effect het grootst was bij vrouwen. Dames die overwegend in de late ochtend actief waren, bleken tot 24 % minder kans te lopen op een hartaanval. Een sluitende verklaring konden de onderzoekers hiervoor niet geven.

De impact van timing van beweging op de gezondheid is dan ook nog een vrij jong onderzoeksveld. Heel wat onderliggende mechanismen zijn nog niet ontrafeld maar dat timing een rol speelt, daarvoor stapelen de bewijzen zich wel op. Of bewegen in de ochtend daadwerkelijk de enige oorzaak is voor een verlaagde kans op hart-herseninfarcten, moet nu blijken uit vervolgstudies, waarbij interventies plaatsvinden. Daarbij zullen deelnemers van tevoren instructies krijgen om sportlessen in de ochtend of de avond te nemen. “Want we willen mensen niet alleen aansporen tot meer beweging maar we hopen hen ook duidelijk te kunnen vertellen wanneer ze dat het beste doen”, aldus onderzoekers Raymond Noordam en Gali Albalak.