Wie het schoentje past...

Hoge, lage, sportieve of geklede schoenen, sandalen of slippers: niet alle schoenen zijn ook goed voor ons. Welk model kiest u voor welke activiteit? Wat zijn de voor- en de nadelen van de populairste schoenen? En waarom? Een podoloog werpt een kritische blik op onze schoenkast...

Bestaat er voor een voetballer iets belangrijkers dan de voeten waarmee hij zijn brood verdient? Als de spelers van eersteklasser Racing Genk hun veters vastknopen voor Paul Borgions, is dat dus in het volle besef dat het advies van een podoloog goud waard is! Reden genoeg om hem te vragen om onze schoenenkast kritisch door te lichten.

Eén doodzonde kan geen kwaad

Lopen we eigenlijk niet beter blootsvoets, zoals onze verre voorouders?

“Dat is niet echt een optie”, antwoordt Paul Borgions. “Mensen verkijken zich soms op Afrikaanse atleten die prima prestaties neerzetten, maar die mensen lopen al van kindsbeen af blootsvoets. De structuur van hun voeten kun je echt niet vergelijken met die van ons. Omdat we al eeuwenlang schoenen dragen – om onze voeten te beschermen tegen hitte, kou en scherpe voorwerpen – zijn er hopen spiertjes weggekwijnd die we zonder schoenen wél zouden gebruiken. Bovendien zijn beton en stenen niet ideaal om er blootsvoets op te lopen.”

Hoewel onze voetstructuur er niet meer voor geschikt is, zijn er nogal wat mensen die binnenshuis zweren bij blote voeten. Is dat fout?

“Als je de hele dag gaat dweilen, stofzuigen en rondlopen op blote voeten is dat niet zo goed. Maar wie bijvoorbeeld de hele dag voor de computer zit of wie ’s avonds voor de televisie hangt, kan dat natuurlijk probleemloos blootsvoets doen. Alles hangt ervan af wat je met welk schoeisel doet. Uiter-aard zal een goed functionerende voet het blotevoetenlopen veel beter verdragen dan een probleemgeval. Gemiddeld ga ik ervan uit dat je zowat twintig minuten op blote voeten kunt lopen zonder nadelige gevolgen te ondervinden.”

Zoals zo vaak in het leven: overdaad schaadt? “Vergelijk het met roken: als je alleen maar met Nieuwjaar eens een dikke sigaar opsteekt, betekent dat nog niet dat je meteen alle negatieve gevolgen van het roken over je heen krijgt. Maar als je veel rookt of vaak onaangepast schoeisel draagt, zal dat wél je gezondheid schaden. De dagelijkse zonde is gevaarlijker dan een zeldzame doodzonde.”

Gevolgen tot in de nek

Als we het niet over ons hart krijgen om bij die flitsende cocktailjurk lage stappers aan te trekken en toch maar voor een hoog en elegant muiltje kiezen, worden we dus niet meteen naar de hel verbannen. Wie echter voortdurend zijn voeten teistert met ongeschikt schoeisel, kan wel problemen verwachten. “Eksterogen, blaren, eelt, knobbels en scheve tenen”, somt Paul Borgions op. “Maar niet zelden ligt ook de oorzaak van problemen met de wervelkolom bij slecht schoeisel. Dat is logisch, want mensen gaan de gebreken van hun schoenen compenseren door een andere houding aan te nemen, door op een andere manier te lopen. Ze gaan hun bekken kantelen, waardoor ook de bovenliggende wervels zich anders gaan zetten. Tot in de nek kan dat gevolgen hebben. Of ze gaan hun voeten meer naar buiten draaien bijvoorbeeld, zodat ook hun heupen anders belast worden.”

Voetaandoeningen

Niet alleen hoge hakken zijn boosdoeners, ook te smalle schoenen bezorgen podologen kopzorgen. Zo ont-staan knobbels en scheefgroeiende tenen, waardoor niet zelden chirurgisch ingrijpen noodzakelijk wordt. Gewrichtspijn, ontstekingen, hinderlijke eeltvorming: slecht schoeisel kan een heleboel voet-aandoeningen veroorzaken. Last but not least maken soms hamer- of klauwtenen hun opwachting, als tenen te vaak moeten klauwen om te loszittend schoeisel aan de voet te houden. En dan zwijgen we nog over alle ellende die kan ontstaan als we niet stabiel op onze voeten staan en daardoor onze enkels verzwikken...

Basisregels voor een verstandige keuze

Hoge, lage, dikke, dunne en sleehakken, sportschoenen en ergonomisch lijkende vrijetijdsschoenen, sandalen, laarzen,...: hoe kiest u uit het giganti-sche aanbod het schoeisel waar uw voeten om smeken? Volgens Paul Borgions zijn er een drietal basisregels die een verstandige selectie mogelijk maken.

Geen te hoge hakken. “Schoenen met hakken van meer dan 2,5 centimeter vallen meteen af. Om de laatste teenbeweging van een stap te maken, moet je een hoek van 60 à 65° kunnen maken. Anders gaat de synchronie om zeep, ga je op je tenen lopen en kantel je je bekken en dat kan een hoop gevolgen hebben voor je ruggengraat. Vergelijk het met zo’n speelgoedslang met verschillende schakels: als je er één verdraait, heeft dat een weerslag op alle andere.”

Onlangs beweerde een Italiaanse urologe dat het dragen van elegante hoge hakken goed zou zijn voor de bekkenbodemspieren. Door het kantelen van het bekken zouden die namelijk bij elke stap getraind worden en die geregelde oefening zou de klassieke bekkenbodemspierenoefeningen (tegen incontinentie) eventueel overbodig kunnen maken.

Dat is wel een erg zwak argument om het voortdurend dragen van veel te hoge hakken te vergoeilijken, vindt Paul Borgions. “Ik sta heel argwanend ten opzichte van schoenen die wat dan ook trainen, gewoon door ermee rond te lopen. Je kunt iets trainen door weloverwogen bepaalde oefeningen te doen. Maar daarbij wordt dan wel voorgeschreven hoe vaak je die oefening moet doen. En natuurlijk gaat het dan nooit om repetitieve reeksen van een paar duizend keer dezelfde oefening. Als je stapt, is dat echter precies wat je doet: per dag leg je immers zo’n vijf tot zeven kilometer af. Elke kilometer betekent zo’n duizend stappen, dus herhaal je maar liefst vijf tot zevenduizend keer dezelfde oefening. Het spreekt vanzelf dat die spieren dan wel extreem overtraind worden...”

Stevige hiel en soepel bij de tenen

Twee andere belangrijke criteria voor het kiezen van een goede schoen zijn een stevige hielomsluiting -“zodat hij de voet voldoende steun biedt” – en dat hij niet in het midden geplooid kan worden. Ter hoogte van de teenbasis moet een schoen echter wel soepel zijn. “Zo kunnen de tenen de afrol van de voet maximaal vrijwaren.”

Als schoenen aan deze eenvoudige basiscriteria voldoen, kunt u ze passen. “Dan kunt u nagaan of ze de vorm van uw voet volgen, niet knellen of niet te wijd zitten. Want dat is natuurlijk ook belangrijk: een schoen moet gewoon goed zitten. Weet je, ik snap ze echt niet, de mensen die schoenen kopen die eigenlijk te smal of te groot zijn. Je koopt tenslotte toch ook geen broek of bh die te klein of te groot is?” zegt Paul Borgions. “En uiteindelijk zijn schoenen dan nog een heel stuk belangrijker voor een goede gezondheid. Je hele lichaam steunt immers haast voortdurend op je voeten!”

Ariane De Borger