Hoei, de stad die bol staat van geschiedenis en traditie

De duizend jaar oude Maasstad Huy (Hoei in het Nederlands), halverwege Namen en Luik, kan pronken met een opmerkelijk architecturaal erfgoed. Hoei is de stad van de fonteinen en standbeelden, maar ook van indrukwekkende bouwwerken zoals het Fort en de Collegiale Notre-Damekerk.

In Hoei is men maar wat trots op de vier wonderen die het historisch erfgoed beklemtonen. Twee bestaan vandaag nog steeds: Li Bassinia, een fontein uit de 15de eeuw, die in de 18e eeuw werd aangepast, en te bewonderen is op de Grote Markt en Li Ronda, een rozet met een diameter van 9 meter in de Collegiale kerk van Notre-Dame.

Li Tchestia was het kasteel van de prins-bisschoppen van Luik. Dit kasteel is na 1717 afgebroken, later is op dezelfde plek het Hollandse Fort gebouwd. En tot slot Li Pontia, een stenen brug over de Maas uit 1294, vele malen vernield en hersteld, in 1944 opnieuw verwoest en in 1956 vervangen door een nieuwe brug.

Het middelpunt van de stad: de Grote Markt

Laten we ons bezoek starten op de Grote Markt. Daar vinden we in het midden meteen het eerste wonder, Li Bassinia. Deze fontein uit smeedijzer dateert uit 1406. Het water komt uit een bron in de wijk Sint-Katelijne. De metalen structuur van de fontein bestaat uit vijf figuren. Sainte-Catherine, Saint-Mengold, Saint-Domitien en graaf Ansfried. De centrale pilaar is versierd met Cwèrneû, een hoornist, uitkijk en klokkenluider.

Aan de rand van de Grote Markt staat het schitterende stadhuis. Dit stadhuis van architect Jean-Gilles Jacobs wordt gekenmerkt door zijn symmetrische gevel, getooid met een driehoekig fronton met het wapenschild van de stad. Het bordes met dubbele trap geeft toegang tot de `bel étage`.

Van hier is het slechts een steenworp naar de Place Verte, die enigszins verborgen ligt achter het indrukwekkende stadhuis. Op dit pleintje, beplant met lindebomen bevindt zich de Saint-Mengold-kerk, opgedragen aan de gelijknamige heilige die de 9e graaf van de stad was. Het is een gotisch bouwwerk in Maaskalksteen dat keer op keer werd verbouwd. In 1979 werd de kerk buiten gebruik gesteld. Tegenwoordig doet de kerk dienst als tentoonstellingsruimte.

Op weg naar wonder twee

Li Bassina kunnen we afvinken, dus gaan we op weg naar Li Ronda. De collegiale kerk Onze-Lieve-Vrouw en Domitianus werd gebouwd tussen 1311 en 1536, op de plek van een vroeger heiligdom. In augustus 1377 wijdde prins-bisschop Jan van Arkel het koor in terwijl men nog verder werkte aan de dwarsbeuk en de westelijke toren. De romaanse kerk verdween geleidelijk en de crypte werd gedempt maar herontdekt in 1906.

Ze beschikt in de westelijke toren over het grootste roosvenster in gotische stijl in België , ‘Li Rondia’ in het Waals. Het roosvenster, 48m hoog, is opvallend door zijn uitvoering en afmeting – 6m aan de binnenzijde en 9m aan de buitenzijde. De kerk, geheel terecht op de lijst van het uitzonderlijke erfgoed van Wallonië staat, is ook beroemd omwille van haar schatkamer met een viertal schrijnen uit de 12e en 13e eeuw.

Nu we toch vlakbij de Maas zijn, werpen we een blik op de Koning Boudewijnbrug, die sedert 1956, Li Pontia, de stenen brug over de Maas uit 1294, vervangt.

Het Fort van Hoei

Onze wonderteller staat op drie. Op weg dus naar het vierde en laatste: Li Tchestia. Het oorspronkelijke kasteel van Hoei werd al in de 9e eeuw beschreven. Vanaf de middeleeuwen is het kasteel, dat Li Tchestia werd genoemd, steeds verder uitgebouwd vanwege de strategische positie langs de Maas. In de 17e eeuw, tijdens de oorlogen van Lodewijk XIV, kreeg het kasteel het zwaar te verduren. Na het Barrièretraktaat waarin de verdediging van de Hollandse Republiek tegen de Franse agressie werd geregeld, werd het kasteel van Hoei afgebroken (1715). RIP Li Tchestia. Een eeuw lang bleef de rots waarop het kasteel had gelegen leeg.

Tussen 1818 en 1823 werd een nieuw fort gebouwd. Vanwege de ligging van het fort bij een bocht in de Maas, was er in beide richtingen honderden meters vrij zicht op de rivier. De inrichting van het fort was zodanig dat er 600 manschappen konden verblijven in grote slaapzalen. Een oude waterput, die in het vroegere kasteel was gegraven in opdracht van Everhard van der Mark, zorgde voor watertoevoer. Aangezien Hoei op dat ogenblik onder Nederlands bewind stond, wordt het Fort van Hoei ook wel het Hollandse Fort genoemd. Na de Belgische Revolutie kwam het fort in 1831 in Belgisch bezit. Van 1848 tot 1855 fungeerde het als staatsgevangenis.

In het begin van de 20e eeuw had het fort geen militaire betekenis meer. In de Eerste Wereldoorlog gebruikten de Duitsers het fort als gevangenis. De bezetter richtte er een disciplinair kamp voor deserteurs in. Aan het einde van de oorlog verbleven er Russische gevangenen in het fort. Van 1920 tot 1932 was er in het fort een militaire school gevestigd, waarna het fort door defensie werd vrijgegeven en er toeristische rondleidingen konden worden gegeven.

Vanwege de dreiging voor een nieuwe wereldoorlog werd er in 1937 een garnizoen van het Belgische leger in het fort gelegerd. Deze eenheid van de Ardense Jagers bleef er tot het moment dat de stad Luik in Duitse handen viel, in mei 1940. Gedurende de Tweede Wereldoorlog was er een Duitse gevangenis in het fort. Met de sombere gevangeniscellen, de ondervragingsruimte, de rudimentaire wasplaatsen en de detentiekamers, blijft het een intacte getuigenis van de Nazi-concentratiekampen.

Vanaf 1946 wordt het fort geëxploiteerd als bezienswaardigheid. In 1957 werd een kabelbaan in gebruik genomen om de toeristen naar het fort te brengen. De kabelbaan is na een helikopterongeluk in 2012 buiten gebruik gesteld. Sinds 1992 is in het fort het Museum van het Verzet en van de Concentratiekampen gevestigd.

Een prachtige omgeving

Vanuit Hoei is een bezoek aan het Kasteel van Modave zeker een aanrader. Dit schitterende kasteel ligt op een rotspunt op 60 meter boven de vallei van de Hoyoux. Het panorama op de Condroz is adembenemend!

Het is gebouwd in de middeleeuwen en in het midden van de 17e eeuw gerestaureerd. Het kasteel werd bewoond door vermaarde eigenaars waaronder de Graaf de Marchin aan wie het zijn huidige uitzicht dankt. In de loop van zijn geschiedenis werd het ook bewoond door Maximiliaan-Henri van Beieren, Prins-Bisschop van Luik, de kardinaal von Fürstenberg of nog de families de Montmorency, Lamarche en Braconier. Sedert 1941 is het eigendom van VIVAQUA (oud Brusselse Intercommunale Watermaatschappij).

Merkwaardig stucwerk uit de 17de eeuw versiert de plafonds terwijl de muren getooid zijn met gebeeldhouwde lambriseringen, wandkleden en grote schilderijen. Het meubilair met uitzonderlijke stukken uit de 18de en 19de eeuw, past uitstekend in dit juweeltje.

Een audiogids is beschikbaar in acht talen waardoor iedere bezoeker de geheimen kan ontdekken van de 25-tal kamers die te bezoeken zijn. Een van de kamers is gewijd aan het waterrad dat in Modave werd gebouwd door meester-timmerman Renkin Sualem. Het is hoogstwaarschijnlijk dit rad dat model stond voor de befaamde machine van Marly die het water uit de Seine opstuwde naar het kasteel van Versailles. Het park en de tuinen zijn ook open voor het publiek en zeker een bezoek waard!

Rond het kasteel werd een wandeling van 8 km uitgewerkt (herkenbaar aan een rode ruit). Deze vertrekt via de prachtige oprijlaan van beukenhout en door het bos dat naar Petit-Modave leidt.

De wandeling gaat langs het natuurgebied via een prachtig pad dat in een ondergroei van elzenbomen loopt.

Verderop geeft Val Tibiémont de indruk dat de tijd heeft stilgestaan. Dit vergeten gehucht, omgeven door bossen en badend in de Hoyoux, vertegenwoordigt een van de mooiste beelden van de Condroz: niets stoort hier de absolute rust.

Maak kennis met de zespotigen

Het insectarium ‘Jean Leclercq’ van Waremme is de enige plek in Wallonië waar je tegelijkertijd een wetenschappelijke én ludieke reis door het insectenrijk kan maken. Een vijftigtal didactische modules leren je alles over de belangrijkste kenmerken van de zespotigen.

Er zijn duizenden levende insecten, honderden opgezette exemplaren en heel wat foto’s die je op een unieke manier laten kennismaken met de wereld van de insecten.