Lezersvraag: wat bij lymfoedeem na borstkanker?

Christine kreeg na borstkanker last van lymfoedeem. “Tijdens de operatie moesten de lymfeklieren in mijn rechteroksel worden geruimd. Enkele maanden later kreeg ik een lelijk gezwollen arm. Wat kan ik hiertegen ondernemen?”

Lymfoedeem of de opstapeling van lymfevocht, komt frequent voor na een borstkankerbehandeling. Een op de vijf vrouwen krijgt er na het verwijderen van de okselklieren of na bestraling mee te maken. “Door de klier weg te nemen raakt de werking van het lymfesysteem verstoord, waardoor lymfevocht en afvalstoffen minder vlot worden afgevoerd en zich onder de huid opstapelen”, zegt vaatchirurg dr. Sarah Thomis (UZ Leuven).

Levenskwaliteit

Zodra je een gevoel van zwaarte of zwelling ervaart, moet je medische hulp zoeken. “Lymfoedeem curatief volledig terugdraaien kan nog niet, maar er zijn wel therapieën waarmee we het oedeem kunnen laten slinken en stabiliseren. Lymfoedeem is dan wel niet levensbedreigend, mentaal kan het enorm zwaar wegen op de levenskwaliteit. Zo’n gezwollen arm herinnert aan de kanker en is bovendien vaak zichtbaar voor anderen.” De aanpak bestaat uit een combinatie van therapieën, die wordt bepaald tijdens een multidisciplinaire raadpleging. Meestal wordt gestart met compressietherapie, waarbij de lymfedrainage wordt gestimuleerd door de gezwollen plekken in te zwachtelen. Door de tegendruk duwen de spieren bij het bewegen tegen het verband en wordt er vocht weggepompt. Is de zwelling zoveel mogelijk gereduceerd, dan kan het verband worden vervangen door een therapeutische armkous.

Beweging en drainage

“In beweging blijven is een must om lymfevocht te laten circuleren. Wandelen, zwemmen, fietsen komen zeker in aanmerking en bij de kinesitherapeut kan je terecht voor specifieke armoefeningen. Ook manuele lymfedrainage door de kine kan dit proces mee ondersteunen. Bij moeilijk te behandelen lymf- oedeem kan ook een chirurgische ingreep, zoals een lymfekliertransplantatie, worden overwogen, maar daarvan is het genezend effect nog niet bewezen.” Een arm die door zwelling onder spanning staat, is kwetsbaarder voor wondjes en infecties. “Je huid goed verzorgen en kleine wondjes onmiddellijk ontsmetten is cruciaal. Net zoals aandacht hebben voor gezonde voeding, want overgewicht is een gekende trigger van lymfoedeem.”

Ketogeen dieet

Wereldwijd wordt volop gezocht naar meer doeltreffende behandelingen, zowel met chirurgische technieken als met medicatie of een dieet. Een recent proefproject in het UZ Leuven, waarbij mensen met lymfoedeem een ketogeen dieet volgden, leverde veelbelovende resultaten op en krijgt een vervolg.