Yoga tussen Rubens en co

Nog een hele maand lang kunnen yogaliefhebbers hun poses uitvoeren in het bijzondere decor van de Antwerpse Sint-Jacobskerk. Een initiatief om mensen opnieuw warm maken om hun eigen erfgoed te ontdekken.

Elke woensdagavond worden in de historische Sint-Jacobskerk de yogamatjes uitgerold voor een sessie temidden van kunstschatten en erfgoed. Het KIK werkt voor dit uitzonderlijke initiatief samen met de Belgische Yoga Federatie en het aantal deelnemers neemt wekelijks toe. “De reacties zijn heel lovend. Voor heel wat mensen is dit de eerste kennismaking met deze erfgoedparel. Na afloop van de sessie nemen ze vaak ruim de tijd om de kerk zelf te verkennen. Sommigen wonen hier zelfs in de buurt maar waren nooit eerder binnengeweest. Meer mensen laten kennismaken met erfgoed is ook het doel van deze actie. Want hoewel er meer aandacht is voor erfgoed, ligt voor velen de drempel richting musea, kerken of andere kunstschatten nog te hoog. Een yoga-ervaring kan daar enorm bij helpen. Dit is een perfecte manier om erfgoed te beleven in rust, stilte en sereniteit. Het brengt mensen dichter bij monumenten en bij elkaar”, vertelt Eline Gijsbers.

Mysterieus randje

Dat de site van Sint-Jacobskerk werd uitgekozen voor deze yoga-sessies is geen toeval. De Rubenskapel werd door het publiek in 2021 verkozen tot laureaat van de eerste erfgoedchallenge, een wedstrijd die door het KIK werd gelanceerd om monumenten en kunstschatten onder de aandacht te brengen en fondsen te verzamelen voor de restauratie. Yoga in de kerk vormt een onderdeel van de grote reddingsactie van de Rubenskapel.

Het volledige interieur van de kapel waar zich de laatste rustplaats van Pieter Paul Rubens bevindt, bevat een waaier aan kunstschatten die binnenkort allemaal minutieus gerestaureerd worden. De voorbije maanden is veel voorbereidend onderzoek verricht. De blikvanger van de kapel, het’ schilderij ‘Madonna omringd door de heiligen’ van Rubens, verhuist binnenkort naar het atelier van het KIK waar het door experten onder handen zal worden genomen. Dit schilderij heeft een bewogen verleden met een mysterieus randje. Zo hing het ruim 10 jaar in het atelier van Rubens en in die periode zou hij het nog herhaaldelijk hebben herwerkt. Naar verluidt was het de uitdrukkelijke wens van Rubens dat dit werk een plaats kreeg boven het altaar in zijn toen nog te bouwen grafkapel. In de 18de eeuw werd het door Franse troepen mee geroofd naar Parijs en pas in 1801 keerde het terug naar Antwerpen en uiteindelijk naar de Rubenskapel. Voor wie Rubens dit werk creëerde en waarom het niet werd opgeleverd is nooit achterhaald.

In een latere fase komen ook andere werken uit de kapel aan bod zoals het altaar, twee praalgraven uit de 19de eeuw, een grafschrift voor Rubens’ zoon Albert en de Mater Dolorasa, een beeld dat wordt toegeschreven aan de Mechelse kunstenaar Lucas Faydherbe. Die restauratie gebeurt ter plekke en zal pas van start gaan nadat de daken, gevels en binnenmuren van de kapel aangepakt zijn.

Challenge

Voor de financiering van dit enorme renovatieproject rekent het KIK naast grote sponsors ook op crowdfunding. “De opbrengsten van de yoga-sessies gaan hiernaartoe, maar daarnaast hopen we dat mensen ook hun eigen erfgoedchallenge ten voordele van de kapel gaan opzetten.” Dit najaar vanaf 6 oktober start de tweede erfgoedchallenge waarvoor opnieuw verschillende kunstschatten verspreid over het land zullen genomineerd worden. Net als vorig jaar kan de winnaar rekenen op een grondige restauratie.