Wat we nog méér kunnen doen voor Moeder Aarde

Natuurlijk selecteren we ons afval en doen we kleine verplaatsingen met de fiets. Toch kunnen we in ons dagelijkse leven nog meer kleine dingen doen of laten om onze planeet (een beetje) te redden. Dat het nu echt menens wordt met de klimaatverandering, bewijst de bizarre zomer die we achter de rug hebben. En de onthutsende film ‘An Inconvenient Truth’, die op 11 oktober in onze bioscopen uitkomt.

Na zijn pijnlijk nipte verkiezingsnederlaag tegen George Bush in 2000 heeft oud-vicepresident Al Gore gedaan wat hij al tijdens zijn studies deed: mensen sensibiliseren over de opwarming van de aarde. In An Inconvenient Truth(Een storende waarheid), een film van Davis Guggenheim, volgen we hem op zijn inmiddels honderden lezingen doorheen de hele wereld. Met cijfers, schokkende beelden en wetenschappelijke bewijzen komt een waarheid naar boven die niemand meer kan negeren. Als we de uitstoot van koolstofdioxide en andere broeikasgassen niet verminderen, kan de gemiddelde temperatuur met 3 tot 9 graden stijgen tegen het einde van de eeuw. Als het smelten van de gletsjers doorgaat tegen het huidige ritme, is de sneeuwkap op de Kilimandjaro verdwenen in 2020. “De vraag is niet meer of er echt een klimaatopwarming bezig is”, zegt Lesley Chilcott, de coproducente van de film, “maar wel wat en wanneer we er iets aan zullen doen.”

“Politieke wil is gelukkig een hernieuwbare hulpbron”

Met deze film hopen de makers miljoenen mensen te bereiken en wakker te schudden, boven alle politieke verdeellijnen heen. Met lezingen alleen was dat nooit gelukt. Het leven van Al Gore heeft overigens al veel dramatische gebeurtenissen gekend, zoals de dood van zijn zus aan longkanker en het zware verkeersongeval waarin zijn zoon net niet het leven liet. Ook zijn zorg voor het milieu is met een schok begonnen. “Ik begon de klimaatopwarming te bestuderen op het einde van de jaren zestig”, zegt hij. “Een van mijn universiteitsprofessoren, Roger Revelle, vertelde me op een dag apocalyptische dingen over de toekomst van de aarde. Ik was daar zeker 24 uur knock-out van. Als vicepresident heb ik deelgenomen aan de top van Rio in 1992 en de onderhandelingen over het Kyotoprotocol in 1997. Ondertussen stapelden de wetenschappelijke studies zich op. Die verhoogden mijn overtuiging en mijn bezorgdheid. Toen heb ik besloten zoveel mogelijk mensen te informeren over de ernst en de hoogdringendheid van de situatie. Er bestaan oplossingen, maar veel mensen bevinden zich nog volop in een ontkenningsfase. De politieke wil ontbreekt, maar gelukkig is dat een hernieuwbare hulpbron!”

De uitstoot van koolstofdioxide (CO2) en andere broeikasgassen vormt een dik deken dat de terugkeer van de zonnewarmte in de atmosfeer blokkeert en op die manier de globale temperatuur van de aarde verhoogt. Dat leidt niet alleen tot het smelten van gletsjers en ijskappen en tot een stijging van het waterpeil van zeeën en oceanen, maar ook tot meer hittegolven, meer hevige regenval, meer langdurige droogtes en een verder oprukken van de woestijn. Niet voor niets gaat Spanje nu een peperduur programma uitvoeren om zeewater massaal te ontzilten tot drinkwater en water voor bevloeiing. Andere bewijzen voor de klimaatopwarming komen van diepe boringen in duizend jaar oude ijslagen. Ook het onderzoek van afzettingen van oceanen, van oude bomen en van koraalriffen laat weinig twijfels.

De film geeft meer dan één onthutsend cijfer:

n de tien warmste jaren die in de USA opgemeten werden, situeren zich na 1990

n sinds 1978 smelt elk decennium zo’n 9% van de ijskap van de Noordpool weg

n in 2000 zijn de eerste meeuwen aan de Noordpool verschenen

n sinds 1985 is het aantal orkanen van categorie 4 en 5 bijna verdubbeld.

Nu we dit weten, kan de afgelopen zomer alleen maar een bewijs te meer zijn dat we inderdaad iets moeten doen.

En toch is er hoop

Gelukkig zijn er signalen dat we in actie schieten. In juli kwam het bericht dat het gat in de ozonlaag niet verder toeneemt door de sterk verminderde uitstoot van het broeikasgas cfk. En in de staat Californië moet zelfs gouverneur Arnold Schwarzenegger naar Al Gore geluisterd hebben. Hij heeft een plan bekendgemaakt om de uitstoot van CO2 tegen 2020 met een kwart te verminderen. Dat is hoopvol als we weten dat de Verenigde Staten het Kyotoprotocol niet ondertekend hebben en dat president Bush de opwarming van de aarde een lachwekkend idee vindt.

In eigen land kunnen de installateurs van panelen en boilers voor zonne-energie de vraag niet meer bijhouden. Het bedrijf Izen in de Kempense gemeente Lille, dat zulke panelen maakt, heeft zijn personeel verdubbeld sinds 1 januari van dit jaar. In Meise heeft Dexiabank eind augustus de tot nu toe grootste installatie voor zonne-energie van ons land in gebruik genomen. 330 panelen met een oppervlakte van 458 m2 op het dak moeten zorgen voor 60 kilowatt energie: exact de hoeveelheid die in het gebouw wordt verbruikt.

Toch kunnen we nog meer doen om Moeder Aarde te redden. Hiernaast zetten we een aantal duurzame en milieubewuste gedragingen op een rijtje. Sommige passen we al toe, maar daarom niet consequent en niet elke dag. Werpt u thuis nog altijd alle plastic afval in één doos of ton? Of hebt u al aparte dozen voor stijf plastic en verpakkingsfolie? Neemt u nog geregeld plastic tasjes mee van de supermarkt of shopt u altijd met herbruikbare tassen? Hoeveel spaarlampen telt uw verlichting thuis? En neemt u echt elke keer de fiets als dat kan?

Als we dat allemaal wél doen, dan kunnen onze (achter)kleinkinderen misschien

Gilda Benjamin en Ludo Hugaerts